W ramach badania /mian pozycji bilansowych i pozabilansowych analizuje się wpływ zmian tych pozycji na sytuację w zakresie płynności. Analizie podlegaj; depozyty, kredyty, refinansowanie, operacje międzybankowe, portfel papierów wartościowych oraz operacje wymiany walut.
Analiza struktury bilansu polega na określeniu proporcji między poszczególny mi pozycjami bilansowymi, z uwzględnieniem przede wszystkim współzależność między portfelami zbywalnych papierów wartościowych i kredytów a depozytami i innymi źródłami refinansowania. Struktura bilansu jest analizowana w następujących płaszczyznach: i
- przedmiotowej (depozyty, kredyty, refinansowanie),
- podmiotowej (osoby fizyczne, przedsiębiorstwa, sektor budżetowy),
- terminów' płatności (zapadalności lub wymagalności). i
Analiza płynności strukturalnej wymaga sporządzania co pew ien okres (nie rzadziej | niż co 6 miesięcy) prognoz, które obejmują takie elementy, jak: przewidywany stan | depozytów, należności od klientów, refinansowanie, wwsokość wolnych środków.
Analiza ryzyka koncentracji polega na ocenie, czy bank nie jest uzależniony od małej grupy dużych klientów. W takiej sytuacji jest on narażony z jednej strony na to, że duży klient wycofa wszystkie ulokowane w nim środki, z drugiej strony istnieje zagrożenie płynności, jeśli duży klient nie spłaci kredytu.
Na szczególne trudności w prognozowaniu płynności natrafia się wr okresach zasadniczych przeobrażeń, wynikających m.in. ze zmian systemowych i strukturalnych, nowych osiągnięć technicznych i technologicznych, zmian zachowań społeczeństwa, a także w sytuacji utraty zaufania na rynkach finansowych.
Wszelkie rozwiązania stosowane w zarządzaniu płynnością przez bank powinny być zgodne z obowiązującymi normami prawnymi, regulacjami ostrożnościowymi1 oraz zatwierdzonymi procedurami wewnętrznymi.
W ramach zarządzania płynnością dąży się do tego, aby:
■ bieżący strumień środków z zapadających aktywów, powiększony o nowe źródła finansowania, był wystarczający do pokrycia bieżącego strumienia zobowiązań z wrymagalnych pasywów;
■ odchylenie od planu w terminie wpływu środków z należności nie powodowało istotnego zagrożenia płynności;
KNF. Rekomendacja P dla banków dotycząca systemu monitorowania płynności finansowej (www .knf gov.pl) oraz Uchwała KNF nr 386/2008.
tyko koncentracji aktywów oraz pasywów nie stanówilo zagrożenia dla płyn-
iktura portfela aktywów płynnych pozwalała na zminimalizowanie strat w razie konieczno.<ci wcześniejszej likwidacji pozycji aktywów:
■ przedterminowe wycofywanie depozytów prze/, klientów nie zagrażało płynności •banku.
Hanki mają stale do czynienia z deficytem płynności lub jej nadwyżką. Wymaga i|0 wykształcenia w ielu metod, które sprzyjają utrzymaniu płynności, zarówno po-IP-V zarządzanie aktywami, jak i poprzez możliwość otrzymania pożyczki. Można wyróżnić następujące metody zarządzania płynnością:
1) zarządzanie płynnością na podstawie aktywów,
2) zarządzanie płynnością przez zaciąganie pożyczek na rynku pieniężnym,
3) zarządzanie aktywami i pasywami,
4) sekurytyzacja wierzytelności kredytowych,
6) limity wewnętrzne płynności,
6) awaryjne plany zachowania płynności.
■ Zarządzanie płynnością na podstawie aktywów
|dzanie płynnością na podstawie aktywów' polega na posiadaniu przez bank tich aktywów, które można szybko wymienić na gotówkę. Gdy zagrożona jest /nnosc, w celu zachowania zdolności do pokrywania zobowiązań bank sprzedaje ttywa, począwszy od najbardziej płynnych. Aby ta strategia przyniosła pożądane fekty, muszą być jednak spełnione następujące warunki:
■ musi istnieć rynek, na którym aktywa te mogą zostać natychmiast wymienione na gotówkę;
■ aktywa powinny mieć względnie stabilną cenę tak, aby ich szybka sprzedaż nie | powodowała zbyt dużej straty dla banku;
■ transakcja sprzedaży musi być odwracalna, tzn. sprzedający aktywa powinien ! mieć możliwość ich odkupu z niew ielką stratą.
| Najbardziej popularne aktywa płynne to bony i obligacje skarlwme. Charakteryzują I się one wysoką płynnością i w zasadzie brakiem ryzyka, co powoduje, że ich opro-towanie jest relatywnie niskie na tle innych instrumentów finansowych. Utrzy-wanie w portfelu bonów i obligacji skarbowych zapewnia wysoką płynność, ale nie przynosi wysokiej rentow ności.
iśli bank posiada zbyt duży zapas aktywów płynnych w stosunku do aktywów o większym ryzyku i niższej płynności, obniży się poziom rentowności. Jeśli stosunek ten jest zbyt niski, bank może napotkać poważne trudności, zwłaszcza je<l, wystąpią napięcia na rynkach finansowych. Adekwatną wartość aktywów wysoko płynnych można określić na podstawie analizy danych historycznych, uwzględniając dodutkowo pewien murginoi be/piet/cństwa na wypadek sytuacji nieprzewidzianych.