lastscan132

3.3.1.4.

Ocena przedsięwzięcia inwestycyjnego

Analiza przedsięwzięć inwestycyjnych i ocena zdolności kredytowej jest procesem] znacznie bardziej złożonym niż ocena wniosku o kredyt na cele bieżące⁴.

Wnioski kredytowe na przedsięwzięcia inwestycyjne na ogół oceniane są dwu¹ etapowo:

1)    najpierw^ przeprowadza się analizę celowości i realności projektu, mającą na celu ocenę szans jego wykonania według zaproponowanych rozwiązań techniczno¹ -organizacyjnych i zakładanych elementów eksploatacyjnych, oraz ocenę stopnia pew ności funkcjonowania w przyszłości;

2)    następnie dokonuje się oceny ekonomiczno-finansowej na podstawie analizy projektu.

Zakres i szczegółowość badań w obu etapach są dostosowywane do złożoności pro-, jcktów inwestycyjnych i wysokości zapotrzebowania na kredyt. Analiza celowości i realności projektu ma szczególne znaczenie dla oceny ryzyka bankowego. Nierealne przedsięwzięcie może bowiem w skrajnych przypadkach narazić bank na utratę ] zaangażowanych w jego finansowanie środków kredytowych. Stąd przywiązuje się ] dużą wagę do wszechstronności badań. Ich zakres tematyczny powinien dotyczyć:

■    zasadności przedsięwzięcia z punktu widzenia możliwości zbytu,

■    nowoczesności przyjętych w projekcie rozwiązań technicznych na tle aktualnych | osiągnięć, zastosowanych maszyn i urządzeń.

■    dostępności surowców,

■    zgodności lokalizacji i rozwiązań technicznych z interesami lokalnej społeczności i wymaganiami ochrony środowiska naturalnego,

■    możliwości wykonania zamierzenia zgodnie z harmonogramem robót,

■    realności założeń określających źródła finansowania oraz przyszłych efektów ekonomicznych i finansowych.

Jest to niezwykle trudny etap badania wniosku kredytowego. Wymaga nie tylko znajomości zagadnień i umiejętności fachowych, ale również rozległej i wiarygodnej wiedzy o aktualnych i przyszłych warunkach gospodarowania. Banki zalecają inspektorom kredytowym wykorzystywanie wszystkich dostępnych źródeł informacji. a także przeprowadzanie specjalistycznych ekspertyz.

Ocena ekonomiczno-finansowa wniosku opiera się na wynikach analizy finansowej i analizy opłacalności przedsięwzięcia. Wykorzystuje się tu wskaźniki opisane poprzednio oraz dodatkowo wskaźniki obliczane w wypadku finansowania

przedsięwzięć inwestycyjnych. Często stosowmii- i metodologie oceny przedsięwzięć DWcstycyjnych opracowane prze/ Mank Jswmiowy lul> Oigunl/ację Narodów /jednoczonych ds. Rozwoju Przemysłu (United Nations Imlu.trlal IXvclopment Organ i -Milion - UNIDO).

mym celem analizy finansowej projektu jest ocena praw idłowości zgłoszonego trzebowania na kredyt bankowy i możliwości jego spłaty. Chodzi z jednej stro ny o zagwarantowanie wystarczalności środków finansowych w okresie realizacji inwestycji i synchronizacji dopływu ich z zewnątrz z terminami kolejnych wydatków, l z drugiej - o planowanie zw rotu kredytu wraz odsetkami. Do podstawowych mięt ników oceny opłacalności projektowanych przedsięwzięć inwestycyjnych należą:

•    Wartość zaktualizowana netto NPV (,Net Presem Value)

NPV jest miarą efektu finansowego projektu i stanowi jeden z najistotniejszych mierników oceny przedsięwzięcia. Oblicza się ją jako sumę zdyskontowanych wpływów gotówkowych netto (Net Cash Flow - NCF) z kolejnych lut próg nożowa* | ;nej działalności, rozumianych jako różnica między rocznymi przychodami i wydatkami pieniężnymi. NPV określa więc korzyści z realizacji przedsięwzięcia inwesty- j jcyjnego w formie nadwyżki przychodów pieniężnych nad kosztami inwestycyjnymi I i operacyjnymi. Wartość NPV zależy od:

poziomu stopy dyskontowej; im wyższa stopa, tym mniejsza wartość przychodów I

*    netto z projektu.

rozkładu w czasie strumieni przychodów i wydatków; im bardziej są oddalone przychody w stosunku do ponoszonych nakładów, tym mniejsza wartość NPV.

topę dyskontową przyjmuje się w wysokości stopy zysku alternatywnego zastosoJ iia kapitału (np. stopy oprocentowania lokat długoterminowych plus premia za .¹ tyko) lub stopy oprocentowania kredytów płaconej przez inwestora. Koniecznym runkiem akceptacji projektu jest dodatnia wartość NPV. W sytuacji możliwości fboru między wieloma projektami inwestycyjnymi preferowany jest projekt; o najwyższej wartości NPV. Z dwóch projektów o identycznych nakładach i iden-;znych przewidywanych korzyściach, lecz różniących się długością cyklu inwestyd yjnego, wyższą wartość NPV będzie miał ten o krótszym okresie realizacji, gdyż jego wykonanie przyniesie korzyści wcześniej. Wartość NPV nie jest bezpośrednio powiązana z wysokością nakładów inwestycyjnych. Przedsięwzięcie o wyższych nakładach może mieć wyższą wartość NPV. jeśli w projekcie tym korzyści uzyski wane są szybciej lub ich wartość jest większa niż w projekcie o niższych nakładach. Jeśli ocenie podlega tylko jeden projekt i jego NPV kształtuje się na poziomie niezadowalającym, wówczas należy poszukiwać możliwości popraw y efektu.

■ Wewnętrzna stopa zwrotu IKR

IRR to taki poziom stopy dyskontowej, przy którym wartość zaktualizowana netto (NPV) przedsięwzięciu inwestycyjnego jest równa zeru. czyli aktualna wielkość wpływów gotówkowych / rculi/ticji pro|cklu jest równu wielkości pierwotnych nakładów kapitałowych. Wiku/mk |c»t wy/nuc/uny metodą prób i błędów prze?

271

1

Zagadnienie oceny projektów inwestycyjnych jest s/erzej omów ione w: W'. Pluta, T. Jajuga. Inwestycje Capimi budgeting. Budżetowanie kapitałowe, „Fundacja Rozwoju Rachunkowości w Polsce”, Warszaw a 1995: Projektowanie przedsięwzięć kapitałowych. Elementy metodyki, praca zbiorowa. ORGMASZ, War szawa 1994; P.K. Ncvitt. F. Fabozzi. Project Financing. Eurpmoncy Publications PLC, Nestor Mouse. Playhou.se Yard 1995; M S. Wiatr. Indywidualne ryzyko kredytowe, w: Bankowość. Podręcznik akade micki. Poltcxt. Warszawa 2001.