M Feld TBM191

191

5.4. Projektowanie operacji obróbki skrawaniem w procesie technologicznym

Ta duża liczba czynników mających wpływ na dokładność obróbki utrudnia sterowanie przebiegiem operacji obróbkowej. W celu uzyskania zadowalających wyników staje się konieczne, w produkcji wielkoseryjnej i masowej, prowadzenie badań statystycznych przebiegu operacji i bieżące uwzględnianie wyników tych badań.

Operacje procesu technologicznego mogą mieć różną koncentrację zabiegów. Ten fakt powoduje, że operacja procesu technologicznego jako system jest bardzo niejednorodna zarówno pod względem rodzajów, jak i liczby występujących obiektów. Zmiany stanu przedmiotu obrabianego, jego właściwości dokonuje się jedynie podczas zabiegów, a zmiany stanu przedmiotu podczas operacji są wynikiem zmian dokonanych w poszczególnych zabiegach składających się na operację. Operację powinno się tak projektować, aby uzyskać jak najmniejszy czas jednostkowy. W procesie technologicznym może wystąpić koncentracja operacji lub ich zróżnicowanie.

Koncentracja operacji występuje wówczas, gdy w jednej operacji jest duża liczba zabiegów, będzie wykonana obróbka kilku powierzchni, będą wykonane różne rodzaje obróbki, np. obróbka zgrubna i kształtująca. Rozróżnia się trzy odmiany koncentracji:

-    technologiczną,

-    mechaniczną,

-    organizacyjną.

Koncentracja technologiczna polega na jednoczesnej obróbce kilku powierzchni. Może być ona prowadzona kilkoma narzędziami zamocowanymi w specjalnym uchwycie narzędziowym na tokarce wielonarzędziowej, może to być obróbka różnych powierzchni z różnych suportów obrabiarki, mogą to być z kolei specjalne narzędzia, np. wiertła i rozwiertaki stopniowe, noże kształtowe itp. Koncentrację technologiczną umożliwiają nowoczesne obrabiarki: obrabiarki wielonarzędziowe, obrabiarki zespołowe, linie obróbkowe, autonomiczne stacje obróbkowe. Wymaga ona zatem nowoczesnych obrabiarek bądź bogatych pomocy warsztatowych.

Koncentracja mechaniczna polega na zastąpieniu kilku zamocowań przedmiotu jednym zamocowaniem, ale z zastosowaniem kilku pozycji. Użyć wówczas można głowic rewolwerowych tokarek lub wiertarek, magazynów narzędziowych centrów obróbkowych lub systemów produkcyjnych. Przez zastosowanie koncentracji mechanicznej uzyskuje się znaczne zmniejszenie czasów pomocniczych.

Koncentracja organizacyjna jest stosowana w produkcji jednostkowej i małose-ryjnej. Polega ona głównie na uproszczeniu prac związanych z organizacją produkcji, przy czym sam proces nie ulega zmianie. Może to być obróbka w elastycznym systemie obróbkowym, projektowanym dla określonej klasy części.

Różnicowanie operacji polega na rozbiciu operacji złożonej na operacje proste jedno- lub co najwyżej kilkuzabiegowe. Wynikiem takiego postępowania jest znaczne zwiększenie liczby operacji. Ma to uzasadnienie w produkcji wielkoseryjnej i masowej. W wyniku takiego dzielenia uzyskuje się proste operacje. Do wykonania ich mogą być użyte uproszczone konstrukcje obrabiarek lub specjalne stanowiska technologiczne.