M Feld TBM215

215

5.6. Projektowanie operacji kontroli jakości w procesie technologicznym

-    oględziny zewnętrzne w celu sprawdzenia kompletności obróbki i jakości powierzchni,

-    sprawdzenie wymiarów i kształtów obrobionego przedmiotu oraz przeprowadzenie innych badań określonych w warunkach technicznych.

Dla operacji kontroli jakości powinna być opracowana szczegółowa instrukcja kontroli jakości, w której powinny być ustalone: metody kontroli, narzędzia pomiarowe, dopuszczalne odchyłki od wymiarów, kształtów i jakości powierzchni (rys. 2.7 i 2.8).

Oprócz kontroli końcowej technolog planuje również tzw. kontrolą międzyopera-cyjną. Powinno się ją przewidywać po ważniejszych operacjach procesu technologicznego, po operacjach, w których możliwe jest powstanie dużej liczby braków. Technolog określa, czy mają to być kontrole jakości stuprocentowe, czy też wyrywkowe.

Na opracowanie operacji kontroli jakości duży wpływ ma wielkość produkcji. Ona będzie decydowała czy do kontroli użyje się przyrządów uniwersalnych, czy specjalnych, czy kontrola będzie prowadzona na obrabiarce, czy poza nią.

5.6.1.    Przyrządy uniwersalne

Do przyrządów uniwersalnych, stosowanych już dzisiaj powszechnie, są zaliczane maszyny pomiarowe (rys. 5.36). Ich elastyczność odnosi się do możliwości wykonywania pomiarów na częściach różnych klas, do stosowania ich zarówno w laboratoriach, jak i na warsztacie. Maszyna pomiarowa usytuowana na warsztacie ma znacznie cięższe warunki pracy aniżeli w izbie pomiarowej. Mogą na nią bowiem działać takie czynniki, jak: kurz, mgła olejowa, niekorzystne zmiany temperatury. W takich przypadkach konieczne jest osłonięcie maszyny specjalną kabiną (rys. 5.37).

Zastosowanie maszyn pomiarowych jako przyrządów uniwersalnych umożliwiło eliminację wielu urządzeń pomiarowych, wymagających niekiedy dodatkowego oprzyrządowania, co przyczyniło się do znacznego skrócenia czasu kontroli określonych wymiarów, czy też całego gotowego wyrobu w postaci obrobionej części.

Przykładem innego rozwiązania uniwersalnego przyrządu kontrolnego jest nowoczesny wysokościomierz (rys. 5.38). Umożliwia on dokonanie prostych pomiarów wysokości w dwóch osiach. W przypadku części o prostych kształtach może on zastąpić maszynę pomiarową.

Uniwersalny przyrząd pomiarowy z czujnikami elektrostykowymi przedstawiono na rys. 5.39. Kontroli podlegająjednocześnie cztery średnice wału. Jeżeli poszczególne wymiary mieszczą się w granicach tolerancji, zapalają się lampki kontrolne zielone, natomiast przekroczenie pola tolerancji sygnalizuje lampka czerwona.

5.6.2.    Przyrządy specjalne

Budowane są one przede wszystkim dla produkcji wielkoseryjnej i w tych wszystkich przypadkach, dla których zastosowanie przyrządów uniwersalnych byłoby nieopłacalne. Przykład rozwiązania przyrządu kontrolnego specjalnego przedstawiono na