M Feld TBM207

207

5.5. Projektowanie operacji obróbki cieplnej i cieplno-chemicznej w procesie technologicznym

5.5.1.3. Wyżarzanie stabilizujące (stabilizowanie)

Dla części bardzo dokładnych, w celu usunięcia naprężeń powstałych w czasie obróbki skrawaniem, po obróbce wykańczającej wstępnej stosuje się obróbkę cieplną wyżarzania stabilizującego. Polega ona na nagrzaniu przedmiotu (przedmiotów) do określonej temperatury (zwykle poniżej 150°C) i wygrzaniu w tej temperaturze od kilkunastu do kilkudziesięciu godzin.

5.5.2. Ulepszanie cieplne

Jest to proces obróbki cieplnej hartowaniem ze średnim lub wysokim odpuszczaniem, w celu uzyskania optymalnych dla określonego zadania właściwości mechanicznych. Gdy wymagana twardość nie przekracza 32-5-36 HRC obróbkę tę prowadzi się na półfabrykatach, przed rozpoczęciem procesu obróbki. Przy wymaganych wyższych twardościach ulepszanie cieplne powinno się prowadzić po obróbce zgrubnej i kształtującej, a przed obróbką wykańczającą.

5.5.3. Hartowanie i odpuszczanie

Hartowanie jest to proces obróbki cieplnej polegający na austenityzowaniu wsadu, a następnie jego oziębieniu w celu uzyskania struktury martenzytycznej lub bainitycz-nej, odznaczającej się większą niż w stanie wyjściowym twardością i wytrzymałością oraz mniejszą plastycznością. Hartowanie jest ściśle powiązane z procesem odpuszczania, którego celem jest poprawa ciągliwości i zmniejszenia kruchości, kosztem zmniejszenia twardości oraz występujących po hartowaniu naprężeń własnych. Temperatury hartowania i odpuszczania przedstawiono na rys. 5.30.

W procesie hartowania należy rozróżnić:

-    hartowanie na wskroś,

-    hartowanie powierzchniowe.

5.5.3.1. Hartowanie na wskroś

Nie nastręcza ono większych trudności, gdyż cały przedmiot (przedmioty) jest podgrzewany w piecu do wymaganej temperatury, a następnie gwałtownie studzony. Wysoka temperatura, jak również gwałtowne studzenie, stwarzają niebezpieczeństwo wystąpienia odkształceń. Stopień odkształceń jest zależny od wielu czynników, z których najważniejszymi są: kształt przedmiotu, jego wielkość i materiał. Operacja obróbki cieplnej musi być tak zaplanowana, aby odkształcenia zmniejszyć do minimum. Uzyskuje się to przez staranne ułożenie przedmiotów w piecu i odpowiednim podparciu ich, a następnie studzeniu pod prasą (rys. 5.31). Odkształcenia powodują, że obróbkę cieplną prowadzi się po obróbce zgrubnej i kształtującej, a przed obróbką wykańczającą.