M Feld TBM620

620

13. Projektowanie procesu technologicznego części klasy koło zębate

nych, gdyż są od nich bardziej wytrzymałe, mogą pracować w wyższych temperaturach, lepiej odprowadzają ciepło i mniej zmieniają swoje właściwości w czasie pracy.

13.7.4.1. Walcowanie zębów kół zębatych

Podobnie jak przy wykonywaniu wielowypustów i gwintów, również i w przypadku kół zębatych obróbka plastyczna zaczyna odgrywać coraz większą rolę. Szczególnie dotyczy to kół zębatych produkowanych wielkoseryjnie. Istnieje kilka sposobów wykonywania uzębień walcowaniem. Do najważniejszych z nich należy zaliczyć: walcowanie na tokarkach, walcowanie na walcarkach planetarnych, walcowanie dwiema przeciwbieżnymi szczękami. Te sposoby obróbki dotyczą tylko tych kół zębatych o zębach prostych i śrubowych, które są wykonane z materiałów o wytrzymałości na rozciąganie R_m <1100 MPa i wydłużeniu A_I0 nie mniejszym niż 10-i-12%.

Walcowanie na tokarkach. Na tokarkach walcuje się koła zębate za pomocą specjalnych przyrządów, których zasadę pracy przedstawiono na rys. 13.64. Przyrządy przeznaczone do pracy na tokarkach mają trzy walce 1 o stałym rozstawieniu osi, uprzednio nastawionym na odpowiedni wymiar koła walcowanego. Walce wraz z całym przyrządem, który jest mocowany na suporcie, są przesuwane osiowo wzdłuż przedmiotu. Ruch obrotowy wrzeciona obrabiarki jest przekazywany na walce przez materiał obrabiany. Ustawienie kątowe i synchronizację obrotów trzech walców zapewnia koło dzielące 2. Koło to spełnia swoje zadanie tylko na początku procesu walcowania, potem jego rolę przejmuje materiał obrabiany. Konstrukcję przyrządu do walcowania na tokarce przedstawiono na rys. 13.65.

RYS. 13.64. Schemat walcowania koła zębatego na tokarce; 1 - walec, 2 - koło dzielące, 3 - pakiet kół, 4 - trzpień mocujący

Walce do walcowania kół zębatych ewolwentowych są to normalne koła zębate, o współczynniku korekcji x = 0, z dwoma powierzchniami stożkowymi po obu stronach i częścią walcową kalibrującą w części środkowej (rys. 13.66). Walce stosowane w tej metodzie można podzielić na walce o zarysie otwartym i zamkniętym. W zarysie otwartym występuje luz między średnicą wierzchołków walcowanego koła a średnicą stóp walca. Koła zębate wykonane walcami o zarysie otwartym podlegają obróbce średnicy zewnętrznej na wymiar teoretyczny. W walcach o zarysie zamkniętym omawiany luz jest równy zeru i koła produkowane tą metodą nie podlegają dalszej obróbce.