metodykaK2

Rozdział 19

BADANIE TESTEM APARATUROWYM „SKRZYNKA POLECEŃ”

19.1    Cel badania

Test służy do oceny zachowania się badanego w prostej sytuacji zadaniowej. W związku z tym może być stosowany wobec osób, które podejrzewamy

0    zaburzenia procesów poznawczych (spostrzegania i rozumienia). Zasadne jest również stosowanie zadania do badania kierowców młodych oraz instruktorów

1    egzaminatorów, czyli osób, u których szczególnie istotną rolę odgrywają prawidłowe uwarunkowania osobowościowe, takie jak:

•    dojrzałość emocjonalna;

•    rodzaj przystosowania do otoczenia (np. prawidłowe, neurotyczne, psychopatyczne);

•    dominujący styl radzenia sobie w sytuacji zadaniowej (skoncentrowanie na zadaniu, na emocjach, czy na unikaniu).

Sposób zachowania się w czasie rozwiązywania zadania pozwala zebrać informacje o przyjmowanej przez badanego (świadomie, bądź nieświadomie) strategii działania w sytuacji zadaniowej, podatności na aprobatę społeczną agresywności, nastawieniu lękowym, stopniu napięcia emocjonalnego lub rodzaju ewentualnej odpowiedzi na sytuacje stresowe.

Wykonanie kolejnych czynności wymaga od badanego między innymi:

•    spostrzegawczości,

•    odporności na dystraktory,

•    koncentracji i przerzutu ości uwagi,

•    umiejętności myślenia logicznego,

•    sprawnego przechodzenia od myślenia do działania,

•    umiejętności skoncentrowania się na zadaniu,

•    zapamiętywania kolejności wykonywanych działań,

•    szybkości i dokładności orientacji przestrzennej.

19.2    Warunki techniczno-psychologiczne.

Urządzenie składa się z metalowej skrzynki o wymiarach 40 x 60 x 6 cm, w którą wmontowane są proste mechanizmy (np. zamek z kluczem, zasuwa, dźwignia). Skrzynka musi być zawieszona na ścianie, w zasięgu wzroku i rąk badanego. Oświetlenie skrzynki powinno zapewniać sprawne odczytanie pojawiających się kolejno poleceń.

Skrzynka skonstruowana jest w taki sposób, że możliwy do prawidłowej realizacji jest tylko jeden ściśle określony schemat wykonywania działań. Każda zmiana w kolejności wykonywanych poleceń powoduje zablokowanie rządzenia. Wtedy próbę należy zacząć wykonywać od początku. Polecenia są wydrukowane czytelnie i umieszczone w odpowiednich miejscach urządzenia.

]9.3 Instrukcja dla badającego

Badający musi mieć stoper do mierzenia czasu, w jakim badany rozwiązuje poszczególne polecenia i całe zadanie. Sposób wykonywania poleceń, pojawiające się błędy, zachowanie się badanego w trakcie wykonywania jadania i inne istotne informacje dotyczące obserwowalnych świadomych jnieświadomych czynności badanego, towarzyszących wykonywaniu zadania zapisywane są, bądź zaznaczane (jeśli posiadamy listę możliwych zachowań i czynności) przez badającego w Karcie Badania psychologicznego, bądź

iv    arkuszu zapisu do „Skrzynki Poleceń”.

Przed rozpoczęciem badania psycholog sprawdza czy otwory na klucze są zakryte osłonami, klucze znajdują się we właściwym miejscu, a kartki z poleceniami są czytelne i prawidłowo umieszczone.

W trakcie badania psycholog nie udziela żadnych informacji badanemu, jeżeli badany nie umie czytać, psycholog zaznacza to w protokóle badania ^przerywa badanie. Może wtedy zastosować do badania inne zadanie, w którym poleceń nie trzeba czytać, np. urządzenie zwane „Suwakiem Heidera”.

W przypadku zablokowania się aparatu z winy badanego należy badanie przerwać. Psycholog wdącza stoper w chwili rozpoczęcia czytania pierwszego polecenia „nciciśnij guzik", a wyłącza, gdy badany wykona ostatnią czynność.

19.4    Instrukcja dla badanego

Zadanie, które będzie do rozwiązania pozwala ocenić szybkość i sprawność rozumienia i wykonania prostych czynności. W różnych miejscach tego irządzenia będą się ukazywały napisane na kartkach polecenia. Proszę je wykonywać dokładnie tak, jak jest to napisane. Każda niedokładność

v    wykonaniu poleceń lub zmiana ich kolejności powoduje zablokowanie irządzenia i trzeba będzie wykonywać wszystko od początku. Proszę bardzo uważać i pracować jak najszybciej. Polecenia należy czytać głośno. Proszę lajpierw przeczytać pierwsze (pokazujemy). Gdy naciśnie się przycisk ukażą )ię następne polecenia, które trzeba kolejno wykonać. Czy wszystko jest '/ozu miale?

Po upewnieniu się, że badany zrozumiał co ma robić, mówimy.- Uwaga! ?roszę przeczytać głośno pierwsze polecenie i je wykonać.

19.5    Ocena i interpretacja wyników

Wykonanie zadania podlega przede wszystkim analizie jakościowej. Ocenia >ię nie tylko rozumienie sytuacji zadaniowej, trafność podejmowanych decyzji sprawność ich wykonania, ale i dąży się do określenia czynników, które są (onieczne do poprawnego wykonania zadania, bądź przyczyniły się do X>wstania zaburzeń w sprawnym jego wykonaniu.

129