Obraz034

•    Dotychczasowe sposoby radzenia sobie z sytuacją problemowy

Specyficznym obszarem odkrywania zasobów klienta związanych z konkretnymi działaniami i zachowaniami jest analizą fuiikcjonaJnycli Sjiosobów radzenia sobie z określoną sytuacją problemową. Często zdarza się, że klienci narzekając na dolegliwości sytuacji w której się znajdują, zapominają albo niedoceniają tego, co robią, żeby egzystować. Świadomość własnych umiejętności i wysiłków może mieć wymiar wzmacniający klienta. Zmienia się wówczas optyka samego klienta - postrzegamy go niejako osobę niezarąd^ ną, zdominowaną przez problem bądź sytuację, ale jako jednostkę podejmującą wysiłki i szukającą bardziej satysfakcjonujących rozwiązań. •

•    Ludzie i instytucje

Człowiek jest istotą społeczną i nie żyje w społecznej próżni. Otaczają go ludzie, rodzina, znajomi, sąsiedzi, itp. Kto dla klienta jest ważny, z czyim zdaniem się liczy, kto jest zainteresowany i może wspierać naszego klienta w dążeniach do zmiany? Jednym ze źródeł zasobów może być także sam pracownik socjalny i instytucja którą reprezentuje. Choć kwestia ta nie jest tak oczywista jak mogłoby się wydawać. To czy dana osoba, bądź instytucja staje się zasobem klienta, zależy od... samego klienta. Od tego czy i na ile uznaje nas za osoby pomocne, wiarygodne, itp.

•    System wartości

Klienci wyznają określone wartości, nawet gdy ich tak nie nazywają i nie są w stanie precyzyjnie zwerbalizować. Co jest dla nich ważne w życiu? Kto jest dla nich ważny?

•    Plany i marzenia.

Jednym z istotnych czynników uruchamiających zmianę są plany i cele, tei zaś są pochodną naszych marzeń i pragnień. Skoro osoby z którymi pracuj jemy są klientami pomocy społecznej, to możemy uznać, że w ich życiu nie; zawsze i nie wszystko układało się i układa, jakby tego sobie życzyli. Pytanie¹ - jak chcą, aby ich życie wyglądało? Jakie są ich pragnienia-L marzenia?] Czasami klienci mogą się czuć zbyt niekompetentni, żeby pozwolić sobie na życie nadzieją związaną z wyobrażeniem sobie swojej pożądanej przyszłości.? Niemniej jednak marzenia mogą stanowić siłę napędową do-konkretnych] działań.

ściach stanowić źródło wiedzy, umiejętności i mocy osobistej. Pytanie tylko w jakLsposób te doświadczenia najlepiej spożytkować?

Z pomocowego punktu widzenia istotny jest sam sposób komplemento-wania, czy li. forma przekazywania klientom informacji zwrotnej na temat ich dostrzeganych zasobów. Z praktyki wynika, że klienci są zazwyczaj w stanie przyjąć ograniczoną liczbę tego typu informacji, często kojarzących im się z pochwałami. Aby wzmocnić możliwość ich pozytywnego oddziaływania posługując się tą techniką, warto uwzględnić kilka podstawowych zasad. Po pierwsze, komplementy zawsze muszą być bezwzględnie uczciwe., tzn. takie, które są zgodne z obserwowanymi przez nas faktami lub wynikają z tego, co mówi nasz klient. Chodzi więc o to, abyśmy potrafili je uzasadnić i wskazać na jakiej podstawie tak sądziray^.Po drugie, ważna jest także forma komplementowania. Lepiej jest mówić w kategoriach możliwości (możesz, jesteś w stanie, itp.) i umiejętności (umiesz, potrafisz, itp.) niż w kategoriach właściwości.-jesteś. Szczegóły te wpływają znacząco na zdolność klientów do przyswojenia i spożytkowania. przedstawianych im komplementów [zob. Szczepkowski 2007, s. 83].

Posługując się komplementowaniem mamy kilka praktycznych możliwości ich sformułowania, tożsamych z ich rodzajami [por. Berg, De Jong 2002, s. 35]:

•    Komplementy bezpośrednie (ang. direct compliment). Są ta Jakie wy po_: wiedzi. które wprost oddają to, co pomagacz zauważył i postrzega jako fnrmę zasobu klienta: ...

-    Przyszła Pani do mnie w poszukiwaniu pomocy, widzę że nie tylko Pani na tym zależy, ale także potrafiła się Pani zmobilizować w tak trudnej sytuacji!

-    Jestem pod dużym wrażeniem, że pomimo tego co się zdarzyło w Pana życiu, to potrafi Pan z tej sytuacji wyciągnąć wnioski i przekuć je na konkretne działania!

Tak rozmawiając z Panią zwróciło moją uwagę, że wiele osób spośród Pani najbliższych jest gotowych Panią wspierać i może Pani na nich liczyć! ²

67

1

   Dnśy^Ladcze^jgJyQijiw£-

Klienci pomocy społecznej dysponują także sporym bagażem doświadczeń. Zazwyczaj nie są to tylko doświadczenia pozytywne, czy konstruktywne. Niemniej jednak nawet bolesne zdarzenia mogą w pewnych okoliczno-

2

   Komplementy pośrednie (ang. indirect compliment). Można je stosować w formie pytań, na które potencjalna odpowiedź zawiera w sobie coś dobrego na temat klienta i jego postępowania. Osiągniemy ten efekt przykładowo pytając o sposoby działania rozmówcy, które przyniosły jakiś pożądany rezultat.

W W jaki sposób zdołał Pan tego dokonać?

-    Wielu ludzi na Pani miejscu już dawno poddało by się, skąd Pani i w jaki sposób czerpie siły?

' - Jak Pani na to wpadła i odkryła, że ten rodzaj postępowania może być Pani pomocny?