Obraz4

W czasownikach koniugacji -jo- // -je- dyftong oj pod wpływem poprzedzającej j rozwijał się we wszystkich formach w -i-. W czasownikach koniugacji -i- dochodziło do zlania się tematycznego -i-z przyrostkiem tematycznym rozkaźnika:

2.,    3. os. l.p.

1. os. ł.mn.

2.,    3. os. ł.mn. 1. os. 1. pd.

2.,    3. os. l.pd.

^znaj o-i ^ *znajej ^ *vozi-i ^ *vozi *znajo-i-mb ^ *

*VOZi-i-JWb — *    o

*znajo-i-te ^ *znajej-te

*vozi-i-te ^ *vozi-te ^ *'

znaji

znajo-i-nrb ^ ^znajej-mt ^ *znaji-miy

'znaj i-te

^Vznaji-ve

wozi-i-ve ^ "'voz^-vc

*znajo-i-ta ^ *znajej-ta ^ *znaji-ta

*vozi-i-ta ^ *vozi-ta

.znajo-i-ve ^ *znajej-ve ^ ⁵ł^:'

§ 164. Zmiany na gruncie polskim. W języku polskim w odziedziczonych formach trybu rozkazującego zaszły następujące zmiany:

1)    Dawne tematy na -o- //-e- oraz -/zo- //-ne- wprowadziły do form l.mn. -z- w miejsce pierwotnego -e- analogicznie do tematów na -jo-// -je- oraz -i-.

2)    W 1. os. l.mn. pierwotna końcówka -mb została zastąpiona przez -my, podobnie jak w odpowiedniej formie czasu teraźniejszego (por. § 159.2 b). W ten sposób powstały następujące formy staropolskie:

2., 3. os. l.p.	ni es i	dźwigni	znaji	wozi
1. os. l.mn.	niesi-my	dźwigni-my	znaji-my	wozi-my
2., 3. os. l.mn.	niesi-cie	dźwigni-cie	znaj i-ci e	wozi-cie

W formach tych zaszły dalsze zmiany:

równoległe formy:
wstań obok:	pojdzi
usłysz	zyszczy
napełń	spuści
błogosław ’	pospieszy
zgładź	odpłaci

3) Przyrostek rozkaźnika -i zaczął stopniowo zanikać. Proces ten rozpoczął się jeszcze w tym okresie, kiedy w języku polskim istniał ruchomy akcent. Akcent w jednych czasownikach padał na temat rozkaźnika, w innych zaś na zakończenie. Przyrostek trybu rozkazującego -i zaczął zanikać wcześniej w tych czasownikach, w których był nieakcentowany. Stąd w zabytkach staropolskich znajdujemy

146