Obraz9 2

-MAlpita*!

11. Dochody Jednostek samorządu terytorialnego

Zfnhue z m 167 Konstytucji RP, dochodami jednostek samorządu tcryto-ralnegosą;

-    dochody własne,

-    subwencje ogólne,

-    dotacje celowe z budżetu państwa.

Należy podkreślić, Ze klasyfikacja źródeł dochodów jednostek samorządu terytorialnego zawarta jest nie tylko w Konstytucji. Stosowny podział tych dochodów występuje w ustawach ustrojowych, w ustawie z 13 listopada 2003 r. dotyczącej dochodów jednostek samorządu terytorialnego oraz w usuwie o finansach publicznych. Moim zdaniem, najbardziej trafny podział dochodów jednostek samorządu terytorialnego przedstawia ustawa z 13 listopada 2003 r. Uzasadnienie tego podziału podano wcześniej. W tym miejscu można wyrazić rozczarowanie, że poszczególne akty prawne nie są konsekwentne w stosunku do lego, co prezentuje Konstytucja RP i wprowadzają różną kwalifikację dochodów jednostek samorządowych. Utrudnia to przeprowadzanie analiz, ocen i porównań. W dalszej części opracowania dochody jednostek samorządowych będą omawiane według ich podziału zawartego we wspomnianej ustawie z 13 listopada 2003 r.

ftMi lfc Żridfc dochodów jednostek samorządu terytorialnego w 2002 r (w%)

Wyszczególnienie	Dochody ogółem	Dochod	własne	Dochody przekazywane z budżetu państwa (dotacje. subwencje i udziały w podatkach państwowych)
		z udziałem w podatkach państwowych	bez udziału w podatkach państwowych
Jednooki amorodu *gp^|iitf^B_	100.0	41.9	29.0	71.0
	100.0	49.6	WJ	63,7
Miastanaprawach	100,0	50.5	32,2	67,8
Powimy	100,0	10,8	M	91,5
Województwa t	100,0	15.7	2.9	97.1

irido Prsca tiwono, System finansowy . opcu

Z przedstawionych w ubeli 16 danych wynika, że w 2002 r. wśród wszyst* kkk jednostek samorządu terytorialnego dochody pochodzące z budżetu pań-stwa stanowiły ponad 70% ogółu dochodów tych jednostek. W skład tych dochodów wchodziły: dotacje celowe, subwencje ogólne, udziały w podatkach PIT i CIT.

Nikły spodziewać się. te w 2005 r. i w latach następnych, w związku te zwiększonym udziałem jednostek samorządowych we wpływach t podatków centralnych, udział lej grapy dochodów wzrośnie Tym samym idea samorządności po stronic dochodów zostanie jeszcze bardziej ograniczona w tych jednostkach. Wracając do struktury dochodów jednostek samorządu terytorialnego t 2002 r. należy wskazać, te udział w niej dochodów własnych tych jednostek wynosił niecałe 30%. Chodzi tu o wpływy z podatków lokalnych, opłat, majątku komunalnego. Zatem idea samorządności gmin. powiatów i województw po stronic dochodów jest ograniczona do 1/3. Stopień samorządności dochodowej poszczególnych jednostek jest różny. Najmniej samorządne pod tym względem są województwa, gdzie dochody z budżetu państwa stanowiły w 2002 r. ponad 97% ogółu ich dochodów. Niewiele lepsza w tym względzie jest sytuacja powiatów. Tu dochody te stanowiły prawie 92%. Gminy i miasta na prawach powiatu w 2002 r posiadały więcej dochodowej samorządności, ponieważ wskaźniki udziału dochodów państwowych wynosiły tu ..tylko" ponad 60%.

Warto podkreślić, te dochody własne bez udziału we wpływach z podatków centralnych (FIT. CIT) w 2002 r. w województwach i powiatach stanowiły znikomy odsetek. Wynosiły one odpowiednio prawic 3% i 9.5%. Sytuacja ta jest efektem nic wyposażenia powiatów i województw we władztwo podatkowe Lepszą sytuację w tym względzie mają gminy i miasta na prawach powiatu. Ich dochody własne bez udziału we wpływach z P1T i CIT stanowiły w 2002 r. odpowiednio 32.2% oraz 36.3% udziału w dochodach.

Na tle polskiej sytuacji dotyczącej dochodów samorządowych przedstawimy tę sytuację w niektórych krajach UE (ttb. 17).

Z przedstawionych w tabeli 17 danych wynika, że polski model finansowania jednostek samorządu terytorialnego względem źródeł ich dochodów jest

Tabela 17. Struktura tibicl floanumanu samorządu ico'«‘*ln<EO w wybranych Wujach UE (w %)

Państwa	Podatki lokalne	Transfery	Opłaty	Inne	Potyczki 1
S/ucc/a	56	20	II	4	2
Dania	52	25	22	1	-
Finlandia	40	21	24	7	I
Wiochy	55	II	16	7	4
Francja	40	31	1	9	12
Htupmu	30	27	16	15	12
Niemcy	25	40	14	9	12
Wielka Brytania	13	61	20	2	^4
Holandia	7	73	2	1	1—!!—
Polska	13	69	9	4	S

Źródło £ Rutkowski. Finówlokalne opal