Obraz (224)

czy tez istnieje nieprzekraczalna granica między dobrem a złem? Czy projekt działania „dla.szczęścia własnego” i „dla szczęścia ludzkości” może wyzuć się z moralnych uzasadnień torując drogę powszechnemu relatywizmowi wartości? Czy wiedza i nauka nie wymagają podstaw aksjologicznych? Oto pytania, których już nie potrafimy się pozbyć czytając Fausta Goethego.

CIERŃ I RÓŻA UKRAINY

Henrykowi Marhiennczowi

„Nieszczęście zmusza nas, abyśmy uznali za rzeczywiste to, co nie wydaje się nam możliwe”

Simone Weil

Nieznane arcydzieło

Włodzimierz Odojewski¹ należy do dość licznego u nas grona pisarzy pokrzywdzonych, jeśli w ogóle można mówić o „krzywdzie” autora, który jest po prostu wybitny i swą wybitnością przekreśla od razu samą nawet możliwość mówienia o krzywdzie. Mam tu na myśli jednak inną okoliczność: tych, którzy pisarzowi towarzyszą. Gdyby nie wspaniały esej Zbigniewa Bieńkowskiego (wynagradzający zresztą może wszystkie grzechy krytyki literackiej wobec autora Wyspy ocalenia), Odojewskiego należałoby nazwać jednym z najbardziej osamotnionych i najbardziej niezrozumianych powieściopisarzy naszego czasu.

* W dalszym ciągu wywodu stosuję następujące skróty: Ol — Opowieści leskie, Warszawa 1954. BI — Białe lato, Poznań 1958. Mn — Miejsca nawiedzone, Łódź 1959. K — Kwarantanna, Warszawa 1960. Wo — Wyspa ocalenia, Warszawa 1964. Czo — Czas odwrócony, Warszawa 1965. Zś — Zmierzch świata, wydanie drugie poprawione, Warszawa 1966. Zwz ~ Zasypie wszystko, zawieje..., Paryż'1973.

173