Obrázek (42)

na prezydenta może łączyć się z ponownym podporządkowaniem tych ambicji celom patriotyczno-społecznym.

Układ aksjologiczny Ja Wałęsy w trzecim okresie wzbogaca się o treści humanizmu katolickiego, solidarności międzynarodowej, demokracji i pluralizmu politycznego, społecznego i ekonomicznego. W świadomości Wałęsy nadal funkcjonują postawy egalitarne z zabarwieniem populistycznym (co wystąpiło zwłaszcza w czasie kampanii prezydenckiej 1990 r.). Wałęsa jest praktykującym katolikiem, wielokrotnie podkreśla, że „boi się tylko Boga”. Religijność Wałęsy ulega pod względem ideowym i moralnym pogłębieniu (np. wyrzekanie się zemsty, wyciąganie ręki do przeciwnika). Ważną wartością w tym okresie stają się walory polityczne w postaci otwartości poznawczej, przezorności, pragmatyzmu i skuteczności.

Przekształcenia w układzie funkcjonalnym i aksjologicznym wpływają niewątpliwie na Ja podstawowe Wałęsy. Ja indywidualne ulega rozbudowie i pogłębieniu. Obraz własnej osoby wzbogaca się o elementy przywództwa w wielkim ruchu społecznym i o walory polityczne i społeczne. Po obniżeniu samooceny, wywołanym internowaniem, powrót do Gdańska, ponowne objęcie przywództwa w podziemnej „Solidarności”, a szczególnie Pokojowa Nagroda Nobla przywracają Wałęsie wiarę w siebie i poczucie misji historycznej. Po zdobyciu władzy przez „Solidarność”, wizytach zagranicznych, szczególnie w USA, Ja indywidualne Wałęsy wzbogaca się o samoświadomość destruktora komunizmu w Europie Wschodniej, twórcy III Rzeczypospolitej. Ja obronne Wałęsy aktywizuje się w okresie internowania i w okresie „walki na górze” w 1990 r., gdy jest krytykowany przez zwolenników Mazowieckiego, szczególnie przez Michnika, Bratkowskiego, Warszawskiego. Redukcji zagrożenia sprzyja aktywizacja Porozumienia Centrum w obronie Wałęsy i pozytywne oceny jego osoby takich publicystów, jak Wierzbicki, Maziarski, Kisielewski. Ja zewnętrzne Wałęsy wzbogaca się w trzecim okresie o świadomość roli wybitnego polityka, utrzymującego kontakty z czołowymi politykami i mężami stanu. Wałęsa staje się czołowym działaczem związkowym, społecznym w Europie, skutecznym politykiem. Negocjacje z rządem w czasie okrągłego stołu oraz wybory do Sejmu i Senatu podnoszą jego prestiż społeczny i popularność w kraju. Po rozłamie w „Solidarności” prestiż ten spada, ale udana, dynamiczna kampania wyborcza przywraca mu czołową pozycje polityczną i społeczną w kraju. Ja refleksyjne Wałęsy ulega pogłębieniu pod wpływem negatywnych doświadczeń po zwycięskim strajku sierpniowym (por. próby zdyskredytowania Wałęsy przez Gwiazdę) oraz w czasie „walki na górze”, gdy przeciwnicy robią mu „rachunek sumienia” i złośliwie oceniają jego osobowość. Nie ulega wątpliwości, że negatywne opinie o Wałęsie jego przeciwników i publicystów mogły sprzyjać krytycznej samoocenie i wpływać na aktywizację procesu samokontroli.

Do istotnych cech osobowości Wałęsy w trzecim okresie należy dynamiczna aktywność społeczna i polityczna, postawy koncyliacyjno-kompromisowe, odporność na stres i wytrzymałość, wiara w siebie i swoją historyczną misję, pragmatyczna i rozważna postawa polityczna, poczucie kontroli wewnętrznej, akceptacja pluralizmu politycznego, społecznego, ekonomicznego.

♦

Okres prezydentury Wałęsy obfitował w ważne wydarzenia polityczne, społeczne, ekonomiczne. Zgodnie z przepowiednią Wałęsy na temat zderzaków, pięciokrotnie zmieniały się gabinety, mieliśmy sześciu premierów: Bieleckiego, Pawlaka, Olszewskiego, Suchocką, Pawlaka i Oleksego. Można odnotować trzy sytuacje noszące znamiona kryzysów politycznych: odwołanie Olszewskiego — 4 czerwca 1992r., rozwiązanie Sejmu w czerwcu 1993 r. i wyrażenie w lutym 1995r. wotum nieufności dla gabinetu Pawlaka. W tym okresie gospodarka zaczęła wykazywać tendencje rozwojowe, wzrósł dochód narodowy, eksport, zmalała inflacja i bezrobocie. Umocniła się pozycja Polski w świecie, ustabilizowa-

107