Obraz4 8

III. 3. Kontoj^podstawy ewidencji księgowej

• usługi obce,

• podatki i opłaty,

• wynagrodzenia,

• ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia,

• pozostałe koszty według rodzaju.

Często koszty ujęte w przekroju rodzajowym są rozliczane, na podstawie innego kryterium, na koszty według typów działalności (zespół 5) oraz koszty rozliczane w czasie (zespól 6); następuje to za pośrednictwem konta „Rozliczenie kosztów według rodzaju”, należącego do zespołu 4. Koszty ujmowane w zespole 4 są przenoszone na konto „Wynik finansowy” w wypadku sporządzania rachunku zysków i strat w wariancie porównawczym.

Na kontach zespołu 5 - „Koszty według typów działalności i ich rozliczenie”, ujmuje się i rozlicza koszty działalności operacyjnej przypadające na dany okres według typów działalności prowadzonej przez jednostkę gospodarczą. Zasadniczo są to koszty:

• działalności podstawowej: produkcyjnej, usługowej i handlowej,

• wydziałowe działalności podstawowej,

• działalności pomocniczej,

• sprzedaży,

• zarządu.

Koszty na konta zespołu 5 wprowadza się _ _w zależności od przyjętych rozwiązań ewidencyjnych - za pośrednictwem konta „Rbzliczenic kosztów według rodzaju” po ich uprzednim ujęciu na kontachszespołu 4 albo bezpośrednio z kont zespołów 0,1,2, 3 n_a podstawie dokumentów źródłowych (bez stosowania kont zespołu 4)«. Koszty rejestrowane na kontach zespołu 5 są przenoszone na „Wynik finansowy” w wypadku sporządzania wariantu kalkulacyjnego rachunku zysków i strat.

Konta zespołu 6- „Produkty i rozliczenia międzyokresowe kosztów”, służą do ewidencjonowania:

• stanów oraz zmian zachodzących w wartości produktów gotowych i półproduktów,

• odchyleń od ich cen ewidencyjnych, czyli różnicy między kosztami rzeczywistymi wytworzenia produktów a planowymi kosztami,

• inwentarza żywego zaliczonego do majątku obrotowego.

S/.cr/ej S Koc. T. Waślicki, Zakładowy plan kont dla spółek prawa handlowego od 2002 roku l RltwP, Warszawa 2001, s. 319-324.

• rozliczeń międzyokresowych czynnych kosztów działalności operacyjnej i finansowej oraz z tytułu odroczonego podatku dochodowego,

• rozliczeń międzyokresowych biernych.

Zadaniem kont rozliczeń międzyokresowych jest zaliczenie kosztów do okresów, których dotyczą, a tym samym zapewnienie współmierno-ści przychodów i kosztów ich uzyskania.

Na kontach zespołu 7 - „Przychody i koszty ich osiągnięcia”, rejestruje się:

• przychody netto (bez podatku od towarów i usług) i koszty związane z ich osiągnięciem z tytułu sprzedaży produktów, towarów i materiałów,

• pozostałe koszty i przychody operacyjne,

• przychody i koszty finansowe,

• zyski i straty nadzwyczajne⁶.

Konta zespołu 8 - „Kapitały (fundusze) własne, fundusze specjalne i wynik finansowy”, są używane do ewidencjonowania zdarzeń gospodarczych wpływających na wielkość:

• kapitału (funduszu) podstawowego, zapasowego lub rezerwowego,

• kapitału z aktualizacji wyceny,

• zakładowego funduszu świadczeń socjalnych i innych funduszy specjalnych (np. zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych),

• wyniku finansowego i zmniejszającego go podatku dochodowego,

• międzyokresowych rozliczeń przychodów, mających na celu ujęcie przychodów w faktycznych okresach ich uzyskania,

• rezerw.

Wzór wykazu kont syntetycznych zakładowego planu kont zamieszczono w załączniku nr 2.

Literatura

Koc S., Waślicki T., Zakładówy plan kont dla spółek prawa handlowego od 2002 roku, FRRwP, Warszawa 2001.

Matuszcwicz J., Matuszew^ricz P., Rachunkowość od podstaw z uwzględnieniem postanowień znowelizowanej ustawy o rachunkowości, Finanse-Serwis, Warszawa 2001.

Rachunkowość finansowa przedsiębiorstw według znowelizowanej ustawy o rachunkowości, (red.) K. Sawicki, Ekspert, Wrocław 2004.

Rachunkowość - zasady prowadzenia po nowelizacji ustawy o rachunkowości, (red.) T. Ki-ziukiewicz, Ekspert, Wrocław 2002.