P1180376

PSYCHOLOGIA SĄDÓW A I PENII ENCJARNA - MTEC£YSI,AW CIOSEK

Rozdział I - Miejsce psychologii sądowej i penitencjarnej wśród dyscyplin psychologicznych.

1. Zmiany poglądów na temat przedmiotu i wiodącej metody psychologii juko nauki.

•    Przedmiotem psychologii jest dusza ludzka, a psychologia jest nauką o niematerialnym czynniku tkwiącym gdzieś w człowieku i determinującym jego zachowanie oraz Zycie wewnętrzne.

•    Psychologia introspekcyjna - psychologia jest nauką o doświadczeniu wewnętrznym - o przeżyciach i zjawiskach świadomości. Introjckcja — metoda wczuwania się we własne stany wewnętrzne, obserwacji i opisu własnego życia wewnętrznego.

•    Behawioryzm - psychologia jest nauką wyłącznie o zachowaniu się ludzi i zwierząt (reakcja organizmu na to. co dzieje się w otoczeniu. Metody - pomiar bodźców i reakcji.

•    Psychoanaliza - psychologia powinna badać nieświadomość — kieruje ludzkim zachowaniem i jest przyczyną zaburzeń Metody - analiza wolnych skojarzeń, czynności pomyłkowych, marzeń sennych itd.

•    Neopsychoanaliza - podobne poglądy jak w psychoanalizie, ale w kształtowaniu nieświadomych sił, a także w rozwoju człowieka i jego zachowaniu podstawową rolę odgrywają czynniki kulturowe i społeczne

•    Psychologia humanistyczna - człowiek jest jednością ciała, uczuć, umysłu i woli. Jest osobą ludzką, pełną sił i możliwości do samorealizowama się w świccie Celem psychologii powinno być zrozumienie i oswobodzenie człowieka, synteza, dialog pomiędzy obserwatorem a obserwowanym.

o Zwolennicy orientacji fenomenologicznej - zachowanie człowieka wyznaczony jest przez indywidualny obraz świata i obraz samego siebie. Reakcje podmiotu są zawsze zgodne z jego obrazem i świata i to niezależnie od ~    stopnia zgodności tego obrazu z obiektywnie istniejąca rzeczywistością.

o Zwolennicy orientacji egzystencjalnej - koncentrują się na warunkach Życia, miejscu i roli w świecie człowieka -    • Psychologia poznawcza - człowiek jest samodzielnym podmiotem, który w sposób aktywny i celowy bada otaczający go _

świat, zmienia go i przystosowuje się do niego. Informacje wewnętrzne stanowią rezultat doświadczeń Życiowych podmiotu T    Struktury' poznawcze stanowią względnie trwały system Informacji człowieka określający "przebieg procesów regulacji jego--

stosunków z otoczeniem (informacje o święcie zcwnętrzSym, samym sobie, programach działania).

2. - Dziedziny współczesnej psychologii i jej związki z niektórymi innymi naukami o człowieku

•    Psychologia - dziedzina badań naukowych:

o Psychologia ogólna - ustala zasadnicze prawidłowości życia psychicznego oraz prawa rządzące zachowaniem się -człowieka.

o Psychologia rozwojowa - zajmuje się przemianami psychicznymi człowieka od pierwszych dni jego 2ycia a2 do późnej starości.    — -

o Psychologia społeczna - zajmuje się zagadnieniem funkcjonowania człowieka w rozlicznych sytuacjach • społecznych oraz wpływem grup społecznych na kształtowanie się osobowości człowieka i jego aktualne zachowanie.

•    Psychologia - dziedzina działalności praktycznej:

o Psychologia wychowawcza - zastosowanie wiedzy psychologicznej do rozwiązywania rozmaitych problemów praktycznych związanych z procesem wychowania, nauczania i doskonalenia istniejących metod dydaktycznych, o Psychologia pracy - badanie właściwości i procesów psychicznych przejawiających się w toku pracy i wpływających na jej wydajność.

o Psychologia kliniczna - zajmuje się przyczynami i formami zaburzeń w przystosowaniu ora2 ich rozpoznawaniem 3. Główne problemy psychologii sądowej i penitencjarnej.

Psychologia sądowa (upraszczając) rozpatruje głównie sytuację człowieka w fa2ie dochodzenia, aresztowania i wyrokowania, psychologia penitencjarna zaś analizuje głównie funkcjonowanie człowieka w środowisku więziennym i realizowany w nim proces resocjalizacji skazanych

Przykładowe pytania

A. Czym jest przestępstwo, czym jest zachowanie aspołeczne i antyspołeczne⁹

Z zaburzeniami mamy do czynienia wtedy, gdy zachowanie nie spełnia ono albo swojej funkcji indywidualnej albo społecznej lub obu wymienionych funkcji jednocześnie.

Psychologowie zajmują się z jednej strony psychospołecznym uwarunkowaniem zaburzeń funkcji społecznej zachowania uch diagnozą a z drugiej - profilaktyką tych zaburzeń oraz ich usuwaniem lub łagodzeniem formą stosowania określonych zabiegów psychokorekcyjnych.

Ujęcie:

•    Prospołeczne - działanie altruistyczne, pomocnicze, kooperacyjne

•    Aspołeczne - zachowania, które mają na względzie głównie lub wyłącznie interes własny, pozostają w widocznej sprzeczności z interesami innych osób i obowiązującymi zasadami obyczajowymi i moralnymi i które jednocześnie mogą wchodzić, choć zwykle nie wchodzą w konflikt z obowiązującymi przepisami prawnymi np. uprzedzenia rasowe.

•    Antyspołeczne - zachowania, które mają na względzie również głównie lub wyłącznie interes własny, ale w odróżnieniu od norm aspołecznych naruszają normy obyczajowe lub moralne albo jedne i drugie łącznie, a także obowiązujące normy

-    prawne np. kradzież.

T rzeba wziąć pod uwagę stopień świadomości podmiotu co do społecznej szkodliwości własnych działki

Kategoryzacja działań ze względu na czas trwania (jednorazowe, powtarzalne, chroniczne), treść (cielesna, materialna, moralna, emocjonalna, orientacyjna, praktyczna), podmiot, na którego szkodę zachowanie zostało wykonane (konkretne osoby, grupy, zbiorowości, instytucje, ideologie).