pedagogika8c

370

Rozdział 10. Niezwyczajni uczniowie

specjalizacja zainteresowań i idące za tym wybiórcze traktowanie przedmiotów nauczania lub materiału nauczania w obrębie przedmiotu.

Osobny problem stanowią rodzice uczniów zdolnych, a zwłaszcza k* oczekiwania wobec szkoły i wobec własnych dzieci. Są skłonni oceniać pracę nauczycieli według jej przydatności dla własnych dzieci. Dzięki temu jednak przynajmniej część z nich może stać się, prawda że trudnym, partnerem dla nauczyciela. Dobrze, jeśli wspólnie z rodzicami nauczyciel kieruje rozwojem ucznia zdolnego. Jednak często rodzice oczekują od swoich zdolnych dzieci zbyt dużo, przez co nakładają na nie ogromny psychiczny ciężar, a niepotrzebne ambicje rodzicielskie każą żądać, by dziecko pod każdym względem wybijało się ponad przeciętność. Zbyt niskie oczekiwania mogą sprawić, że dzieciom zabraknie motywacji do wykorzystywania zdolności.

W praktyce wielu uczniów zostaje błędnie uznanych za zdolnych. Najczęstszą przyczyną błędu jest skłonność nauczycieli do traktowania jako symptomów wybitnych zdolności dobrego dostosowania się ucznia do reguł pracy i życia w szkole oraz szybkiego wykonywania wszystkich wskazanych mu zadań. Inną -potraktowanie jako zdolnego ucznia, który odbija na korzyść od reszty klasy, mimo że klasa jest słaba, a sam uczeń w innej kiasie uchodziłby za przeciętnego.

10.5.2. Postępowanie

Można dostosować kształcenie do potrzeb uczniów zdolnych poprzez środki radykalne, organizując szkoły dla uczniów zdolnych, ciągi klas, klasy czy grupy w obrębie klas. Albo nauczać ich indywidualnie i zezwalać na wcześniejsze promocje. Lista zalet takich rozwiązań jest długa, lista wad jeszcze dłuższa.

W Polsce w zasadzie nie stosuje się ich; uczeń zdolny chodzi do zwykłych klas i uczy się razem z innymi, mniej zdolnymi rówieśnikami. W takim razie możliwości sprostania potrzebom edukacyjnym uczniów zdolnych należy szukać w inny sposób.

•    Trzy cechy charakteryzujące kwalifikacje nauczyciela są tu od innych ważniejsze. Pierwsza to okazywany pozytywny stosunek do zdolnego ucznia. Druga i doskonała znajomość materiału nauczania. Trzecia — rzetelność intelektualna przejawiająca się m.in. w akceptowaniu niecodziennego myślenia i postępowania ucznia.

•    Ogólna zasada rządząca organizacją pracy ucznia zdolnego brzmi: utrzymać wysoki poziom trudności stawianych mu zadań i zapewnić, że będzie widział sens zajmowania się nimi. Może trzeba będzie uczyć go obszerniejszego materiału lub nawet innego albo stawiać inne cele, np. udział w olimpiadzie przedmiotowej, redagowanie gazetki szkolnej, nauczanie innych uczniów. Na pewno trzeba uczyć inaczej. Uczenie się powinno być zbliżone do procesu badawczego i stanowić dla ucznia wyzwanie intelektualne, osiągnięcia, ale tylko poważne, docenione, choć nagradzane powściągliwie, i to raczej dobrze uzasadnioną opinią niż stopniem lub entuzjastyczną, lecz nieuargumentowaną pochwałą. Wątpliwości, krytyka i pomysły traktowane życzliwie i z powagą.