prapol010

krzemieniarskich z Jaskini Mamutowej w Wierzchowiu i ze stanowisk otwartych na Zwierzyńcu i Górze św. Bronisławy pod Krakowem, w Jaksicach, w pow. miechowskim i w Małym Antoniowie, w pow. kozienickim, dalej na Wołyniu i na Rusi Czerwonej. Do najznamienniejszych cech tych przemy-

słów należy wytwarzanie rdzeni wiórowych dwu- i jednopod-sŁawowych, bardzo liczne posługiwanie się rylcami (tabl. I, U—12) węgłowymi, klinowatymi i wielościennymi, przecz-nymi i przechyłymi, częste używanie miniaturowych wiórów typu Gravette z jednym bokiem (tylcem) zatępionym (tabl. I, 13), mających prawdopodobnie to samo przeznaczenie, co omawiane wyżej podobne narzędzia z Góry Puławskiej, wreszcie wyrabianie z rogu renifera czy z kości słoniowej grotów wałkowatych ze skośnie ściętą podstawą (tabl. I, 15). Z tychże materiałów organicznych wykonywano też szydła (tabl. I, 14), z krzemienia zaś poza tym drapacze wiórowe i łódkowate, wióry zaszczerbione, noże półtylcowe, rylce i inne rzadsze narzędzia. W jaskini Mamutowej znaleziono też jedyny do*-tąd w Polsce zabytek sztuki ludności oryniackiej, mianowicie płytkę z kości słoniowej z dwoma otworkami na wylot, zdobioną nawierconymi dołkami. Wskazuje ona na związek naszych znalezisk późnooryniackich ze sztuką wschodnioeuropejską tego czasu, mającą charakter geometryczny w przeciwstawieniu do naturalistycznej sztuki oryniackiej w zachodniej Europie.

Przemysł solułrejski

Pod koniec istnienia przemysłów oryniackich w Polsce przybyła dc nas nowa ludność wyróżniająca się swoistą techniką obróbki krzemienia, mianowicie stosowaniem załuski-wania powierzchniowego, polegającego na obrabianiu całej lub znacznej części powierzchni narzędzi krzemiennych przy pomocy odłupywania cienkich odłupków. Poza tym posiadała ona leż odrębne uzbrojenie, mianowicie posługiwała się oszczepami z pięknymi grotami krzemiennymi o formie liścia laurowego. Są to przedstawiciele przemysłu solutrej-s k i e g o, tak nazwanego od miejscowości Solutre we Francji. Najstarsze rozwojowo formy liściowatych grotów sokitrejskich znamy u nas licznie z jaskini Nietoperzowej w Jerzmanowicach w pow. olkuskim a w jednym egz. także z jaskini Koziarni w Ojcowie (1 egz.). Groty te są wykonane z dużych wiórów czy odłupków załuskanych głównie tylko u wierzchołka i podstawy (tabl. I, 16), a wyjątkowo tylko na całej górnej powierzchni (tabl. I. 17). Odpowiedniki do nich znamy z jednej strony w Rumunii (iask. Stanca Ripiceni), z drugiej we Francji (np. w jaskini Trilobitc w La Ferrassie i in.), w Belgii i Anglii (np. Kent‘s Cavem, Paviland, Robin Hood‘s Cave i in.). W pierwszych trzech krajach występują groty podobne w to-

15