477

468 Rośliny ze stanowisk naturalnych

wych, wierzchem często białawo-plamistych {zwłaszcza u miodunki plamistej), oraz wąskich liściach łodygowych. Kwiaty zebrane w gęste kwiatostany na szczycie niewysokich, sztywnych łodyg, czerwonawe przy rozkwitaniu, później przybierające barwę fioletową. Kwitną w kwietniu — maju. Zapachu specjalnego nie mają; smak mają śluzowaty. Pożądane są podsie-

wy i półuprawy obydwu tych roślin na odpowiadających im siedliskach. Należy odróżnić te gatunki od miodunki wąskolistnej (Puhnonaria angustifolia L.) nie używanej w lecznictwie, która ma liście wąskie, długie, bez plam.

Surowiec. Ziele miodunki — Hba Pulmonariae. Są to ususzone pędy zebrane w czasie pełnego rozkwitu. W zielu powinny być również liście odziomkowe. Niekiedy surowcem są ususzone liście — Fol. Pulmonariae. Surowiec ma smak gorzkawy, zapach słaby, swoisty. Zapotrzebowanie na oba surowce bardzo małe, zbiór na specjalne zamówienie.

Ziele zawiera śluzy, dużo krzemionki w postaci „rozpuszczalnej” i „nierozpuszczalnej”, garbniki oraz saponiny.

Zastosowanie. Miodunka jest lekiem śluzowym, wykrztuśnym i ściągającym, stosowanym w chorobach płuc (krzemionka), oraz jako środek moczopędny. Rys. 128. Miodunka plamista {Pulmo-    Zbiór przeprowadzamy w czasie peł-

nana officmahs)'.    nego rozkwitu, ścinając pędy wraz z

kwiat; c - kielich; d ~ owoc głupka) liśćmi odziomkowymi 5—10 cm nad ziemią. Składać należy luźno do koszy lub sztywnych toreb, gdyż zgniecione czernieją. Liście odziomkowe rozwijają się powtórnie po przekwitnieniu, tj. w czerwcu — łipcu.

Suszyć należy w cieniu w suszarni naturalnej. Rozkładamy cienką warstwą do 3 cm grubości Dostateczne ususzenie ziela poznajemy po łamliwości łodygi i głównych nerwów liściowych oraz pc tym, że przy zgniataniu blaszki liściowe rozkruszają się. Surowiec zachowuje barwę prawie naturalną, jest dość miękki, nie należy jednak uważać tego za niedosu-szenie. Po oczyszczeniu i odrzuceniu zbyt grubych łodyg i zżółkłych liści pakujemy półszczełnie. Z 5 kg świeżego ziela otrzymuje się około 1 kg suszu. Przechowuje się w dziale surowców obojętnych.