485

476 Rośliny ze stanowisk naturalnych

mniej srebrzyste. W miejscach suchych, na piaskach, spotyka się formy o liściach z obu stron srebrzystych. Jest kilka gatunków podobnych do pięciornika gęsiego; różnią się one głównie tym, że mają liście pięciopal-

Rys. 131. Pięciornik gęsi (Potentilla anserina):

A — cala roślina w okresie kwitnienia; a — ulistniony rozłóg Z kwiatami; b — kwiat widziany z góry; c —• kwiat widziany od spodu; d — owoc

czaste bez srebrzystego owło^ sienią.

Surowiec. Surowcem jest ziele pięciornika gęsiego (srebrnika) — Hba Anserinae. Są to liście odziomkowe i ususzone pędy zebrane w okresie kwitnienia rośliny. Liście są złożone pierzasto dzielne. Kwiaty mają naturalną żółtą barwę. Surowiec powinien mieć smak lekko kwaskowa-ty, ściągający i słaby, swoisty zapach. Zawiera niewielkie ilości garbników, kwasy organiczne i inne związki. Zapotrzebowanie niewielkie. Niekiedy surowcem są tylko liście — Fol. Anserinae.

Zastosowanie. Ziele i liście pięciornika gęsiego mają zastosowanie jako leki ściągające do płukania gardła i dziąseł; do wewnątrz — przy nieżytach jelit.

Zbiór. Ziele pięciornika zbiera się w czasie kwitnienia i to przede wszystkim ze stanowisk żyznych, gdzie tworzy dość duże zwarte skupienia. Nie można zbierać roślin rosnących przy drogach, a więc najczęściej zakurzonych i zabłoconych. U nasady rośliny ścina się ziele nożem lub nożycami, tj. liście odziomkowe i łodygowe wraz z kwiatami i wąsami. Od razu po ścięciu oczyszcza się z wszelkich obcych domieszek i suszy najczęściej w warunkach naturalnych w cieniu lub suszarni ogrzewanej przy dopuszczalnej temperaturze 45°. Po ususzeniu odsiewa się z kurzu i oczyszcza ze zbrunatniałych liści. Opakowanie daje się półszczelne. Przechowuje się w dziale surowców obojętnych.

Liście pięciornika gęsiego przygotowuje się i suszy w ten sposób jak ziele.