527

518 Rośliny ze stanowisk naturalnych

rynę, garbniki i skrobię. Dobrze ususzony surowiec łamie się z trzaskiem, lekko pyląc. Powinien być dobrze oczyszczony z korzeni, łodyg i liści. Wilgotność — najwyżej 10°/o. Zapotrzebowanie bardzo duże.

Na specjalne zamówienie przygotowuje się kłącza tataraku okorowane (mundata). Jest to surowiec pozbawiony zewnętrznej warstwy korowej.

Często przetwórnie olej karskie i farmaceutyczne skupują surowiec świeży — Rhiz. Calami recens.

Zastosowanie. Tatarak jest jednym z najlepszych leków żołądkowych, trawiennych. Często bywa używany do płukania jamy ustnej. W medycynie ludowej jest używany w chorobach nerek i wątroby; w kosmetyce do mycia włosów.

Duże ilości olejku tatarakowego zużywa przemysł perfumeryjny i mydlarski.

i

Rys. 155. Tatarak zwyczajny (Acorus calamus)

Zbiór kłączy przeprowadza się od wiosny do jesieni. Wyciąga się z wody całe rośliny rękoma lub. hakami, pozostawiając część roślin na stałym miejscu, aby zapobiec ich wyniszczeniu. Przy niskim stanie wody stosujemy brony ciągnięte przez konie. Po wydobyciu na brzeg odcinamy nożami nierdzewnymi części nadziemne, części zbutwiałe, nadgniłe, oczyszczamy z korzeni przybyszowych i płuczemy kłącza szybko, lecz starannie w koszach pogrążonych w wodzie. Oczyszczone i wypłukane kłącza roz-

i

Rys. 156. Kłącza tataraku: .

a, c — kłącze widziane od strony górnej; & — od strony dolnej ze śladami po korzeniach

•I

rzucamy na płachtach, aby obeschły, po czym przystępujemy do dalszej obróbki.

Jeżeli mamy dać surowiec okorowany, należy na miejscu nożami nierdzewnymi obcinać część korową zewnętrzną. Te obierzyny nazywamy

i