prapol028

(Ułańskiego. Nawarstwienie się sznurowców na lud kultury praugrofińskiej na Pomorzu Gdańskim i w Prusach Książęcych doprowadziło z czasem do wytworzenia się Prabałtów, tzn. przodków Litwinów Łotyszów, Prusów i Jadźwingów. Skrzyżowanie się dwóoh odłamów sznurowców z ludnością pucharów dzwonowatych i innymL podbitymi ludami przyczyniło się do powstania kultury unietyckiej, z której w dalszym ciągu rozwinęły się kultury: przedłużycka oraz łużycka, będąca prehistorycznym odpowiednikiem Prasłowian.

Na ziemiach polskich wyróżnić możemy pięć grup miejscowych kultury ceramiki sznurowej: zachodniopolską, rzu-cewską, śląską (marszowicką), krakowską i złocką. Mimo pewnych różnic drugorzędnych dzielących te grupy łączy je wszystkie pokrewny obrządek pogrzebowy, mianowicie chowanie zmarłych w postaci skurczonej w grobach jednostkowych, używanie podobnej broni: łuku z grocikami strzał najczęściej sercowatymi lub trójkątnymi, oszczepów z grotem krzemiennym i -ozdobnych czekanów bojowych noszenie podobnych ozdób w postaci naszyjników z kłów zwierzęcych, wreszcie niektóre wspólne formy naczyń glinianych i ich ornamentyka, złożona z odcisków sznura.

Zachodnio-polska ceramika sznurowa

Największy obszar z wymienionych wyżej grup zajmuje grupa zachodniopolska ceramiki sznur o-w e j, (tabl. IV, 1—3), obejmująca Wielkopolskę, Kujawy, ziemię Chełmińską, Pomorze (bez wybrzeża Bałtyku) znaczną część Mazowsza i północny skrawek Małopolski.. Sznu-rowcy zachodnio-polscy wiedli życic koczownicze, myśliwsko-pasterskie, o czym świadczy nie tylko wyraźne ich zamiłowanie do gleb piaszczystych, lecz także zupełny brak znalezisk zboża i żarn kamiennych w ich osadach. Widocznie nie uprawiali oni nawet lnu i wyrabiali (ubrania z wełny owczej, w osadach ich bowiem nie znajdujemy nigdy glinianych przęślików. używanych współcześnie przez inne ludy do obciążania wrzecion przy przędzeniu nici lnianych. Ilustracją roli, jaką odgrywało u sznurowców zachodniopolskich myśliwstwo, jest fakt znalezienia w jednej tylko osadzie w Luboniu pod Poznaniem przeszło dwustu krzemiennych grodków strzał kształtu sercowatego (por. tabl. V, 7). Z krzemienia wyrabiano też laurowate groty oszczepów (tabl. V, 5) i sztylety (tabl. V. 8), -wyróżniające się starannym załuska-nie całej powierzchni. W ogóle technika obróbki krzemienia była ^lu sznurowców wysoko rozwinięta i znaczną większość narzędzi wykonywali oni z prawidłowo łupanych wiórów. W walce poza lukiem i oszczepem używali jeszcze czekanowi, których jednak grupa zachodniopolska nie wytwarzała na miejscu, lecz sprowadzała je bądź ze Śląska (tabl. V, 9), bądź z nad dolnej Odry, bądź z Turyngii (tabl. V, 4). Oprócz

MAPKA I.

Kultury III okresu młodszej epoki kamiennej.

IZ Kultura ceramiki sznurowej \ \ Kultura praugrofińska

Młodsza kultura amfor kulistych 003 Kultura pucharów dzwonowatych

yr Granica zasięgu młodszej kultury pucharów lejkowatych y Skupienie i znaleziska rozproszone kultury ceramiki promienistej

51