prapol081

przeszkadza uznać kulturę pomorską za pozostałość Słowian. Prawdopodobnie będzie ona wytworem przodków północnej gałęzi Słowian zachodnich: Pomorzan, Wieliotów i Obodrytów.

Kultura kurhanów wschoclniopruskich

Wiele rysów wspólnych z kulturą pomorską wykazuje k u 1-tura kurhanów w schodnio pruskich wczesnej epoki żelaznej. Nie zna ona wprawdzie urn twarzowych, ale poza tym formy jej ceramiki są dość podobne, o ile pominiemy tendencję do nadawania naczyniom okrągłych den i zapatrywanie ich w długie ucha z kilku otworami. I tutaj są w użyciu naczynia gruszkowatc, szerokootworowc wazy z krótką szyjką, z wałkiem karbowanym u jej nasady i guzami w miejsce uch, pokrywy wpuszczane płaskie i czapkowate, dalej pokrewne ceramice pomorskiej formy dzbanów i mis i podobny ornament pseudosznurowy, obok którego jednak częściej spotykamy ozdoby wykonywane kółkiem zębatym. I tutaj grzebie się zmarłych w grobach skrzynkowych, sypiąc jednak nad grobem z reguły mogiłę, co w grupie pomorskiej należy do wyjątków. Podobnie jak twórcy kultury ,.łużyckiej", ludność bałtycka Prus Książęcych buduje dla obrony przed naporem kultury pomorskiej grody, szczególnie na zachodniej swej granicy nad Dzierzgonią, a poza tym chroni się w osadach bagiennych. Kultura kurhanów wschc-dniopruskich stanowi pozostałość jednego z plemion bałtyckich, prawdopodobnie przodków Prusów.

Inny szczep bałtycki zajmuje w tym czasie Wileńszczyznę na północ od górnego Niemna, natomiast w dorzeczu Narwi i na północnym Polesiu krzyżują się w tym czasie wpływy kultury łużyckiej i miejscowej kultury bałtyckiej. Dwa mniejsze skarby, odkryte w Klichach, w pow. grodzieńskim i w Zdzi-towie - Horbowie, w pow. kosowskim zawierały wyłącznie ozdoby kultury „łużyckiej", trzeci zaś większy z Kalinówki Kościelnej, w pow. b ałostockim, dostarczył m. in. importowanych łużyckich siekierek z tulejką, które stały się punktem wyjścia dla powstania wschodniobałtyckiej odmiany tego narzędzia, znanej i cznic z tego skarbu. Nie jest wyłączone, że w parze z tym wpływem kultury „łużyckiej" szła też imigracja jej przedstawicieli, o ile osada odkryta w Piesz-czance. w pow. grodzieńskim, istotnie należy do tej kultury. Wspomniane wyżej formy miejscowe siekier oraz kilka dalszych charakterystycznych wyrobów brązowych, mianowicie smukłe siekierki brązowe z wylotem tulejki wybrzuszonym, rzadkie czekany z tulejkowato przedłużonym otworem dla trzonka, brązowe groty oszczepów oraz Ute bransolety ze stykającymi się końcami, świadczą o istnieniu na omawia nym obszarze rodzimego przemysłu odlewniczego.

Najazd Scytów

W VII w. przed Chr. zjawiła się na stepach nadczarnomorskich ludność ikoczowniczo-pasterska ze wschodu: irańscy Scytowie, którzy zajęli Ukrainę, Wołyń i Podole. Nie zadowalając sę zdobytym terytorium, podejmowały watahy scytyjskie wyprawy łupieżcze na obszar kultury łużyckiej i posuwały się szlakiem podkarpackim ku zachodowi a wzdłuż Wisły i Bugu docierały aż do Wielkopolski, Kujaw i Ziemi

Rys. 32. Złote zabytki scytyjskie z Witaszków* w pow. gubińskim (według H. Kuhna).

155