psychogolna3a

GŁÓWNE KIERUNKI I DZIAŁY PSYCHOLOGII 25

Rozwój, według Dąbrowskiego, jest procesem stałym w życiu człowieka, tj. powinien charakteryzować nie tylko człowieka, młodego, ale i dorosłego, starego.

6. PSYCHOLOGIA POZNAWCZA

W latach sześćdziesiątych obecnego stulecia zaczęła się rozwijać psychologia poznawcza, na którą bezpośredni wpływ miała psychologia postaci z jej charakterystyczną interpretacją pojęcia znaczenie. Według psychologów postaci jakiś przedmiot możemy zidentyfikować, rozpoznać jego znaczenia, jeśli rozpatrujemy go w relacji do tła-kontekstu, czyli większej całości, do jakiej dany przedmiot należy.

Psychologowie poznawczy wysunęli tezę, że ludzkie zachowanie zależy nie tylko od samego bodźca (jak uważali behawioryści), ale do jego rozumienia, przy czym interesują się przede wszystkim bodźcami społecznymi.

Drugą charakterystyczną cechą teorii poznawczych jest zwracanie uwagi głównie na formalne aspekty rozumienia, a mniej na samą treść. I tak np. w zagadnieniu interakcji nie tyle interesuje ich sama treść, jaką ludzie sobie przekazują, tj. komunikat, ale sposób przekazywania i odbioru.

Jednym z pierwszych przedstawicieli psychologii poznawczej jest Amerykanin Gayle KELLY, autor książki pt. Psychologia konstruktów osobistych (The Psychology of Personal Constructs, 1955). Zdaniem Kelly’ego, istotę człowieka można zrozumieć, jeśli się założy, że jest on bytem aktywnym, nastawionym eksploracyjnie. Oznacza to, że każdy człowiek dokonuje obserwacji, poszukuje zależności, konstruuje hipotezy i teorie na określony temat, przewiduje, kontroluje swoje przewidywania, a nawet dokonuje eksperymentów w sytuacjach życiowych.

Psychologowie poznawczy (Amerykanie George A. MILLER, Eugene H. GALANTER i Karl H. PRIBRAM) w latach sześćdziesiątych wprowadzili do psychologii pojęcia cybernetyczne, a w szczególności pojęcie sprzężenia zwrotnego, które polega na tym, że system funkcjonujący jest informowany

0    swoich własnych operacjach oraz o ich wynikach. Modelem podstawowym był dla nich homeostat zdolny do utrzymywania stałej własnej temperatury wewnętrznej, mimo zmian temperatury zewnętrznej.

Z cybernetyki psychologowie przejęli do analizy zachowania się człowieka sformalizowane modele teoretyczne, przedstawiane w postaci wzorów algebraicznych, grafów komputerowych. W ten sposób ziściły się tęsknoty tych psychologów, którzy pragnęli nadać psychologii status nauki ścisłej. Decydujące znaczenie miały też postępy cybernetyki, związane z rozwojem elektroniki

1    sukcesami w konstruowaniu maszyn zachowujących się w sposób celowy i wyręczający człowieka w wykonywaniu bardzo nieraz złożonych operacji.