psychologia religii1

125

tendencję do podświadomego poszukiwania przez ludzi ⁿwiarygodnego objaśnienia dla własnych uczuć /X, 8. 323/ pomiędzy wszelkimi wyjaśnieniami dostępnymi w otoczeniu, czyli poszukiwaniu przyczynowości opartym na dostępnym materiale poznawczym. Teorię atrybucji zastosowano ostatnio do badań nad nawróceniem religijnym. Działanie procesów przez nią opisywanych da się zauważyć, kiedy występuje zaburzenie równowagi psychicznej człowieka, .takie o jakim wspominali respondenci w odniesieniu do swoich uczuć i stosunków z innymi ludźmi. Dzięki materiałowi poznawczemu, dostarczanemu przez kierujących spotkaniami członków Kościoła, uczestnicy byli bezpośrednio zachęcani, aby przypisywać nowe wyjaśnienia swoim odmiennym doświadczeniom. Potencjalne obniżenie poziomu stresu, przeżywane w trakcie przynależności religijnej, mogło rzeczywiście odgrywać bezpośrednią rolę w tym procesie.

Powyższy opis ma na celu naświetlenie niektórych aspektów poznania, emocji i komunikowania się międzyludzkiego w relacji do procesu na>-wrócenia. Potrzeba przynależności społecznej, występująca u osób nawracających się, z pewnością wywiera wpływ na reakcję w okolicznościach, w których może dojść do nawrócenia /Galanter, 1978/.

Zjawisko nawrócenia daje się przyrównać do krystalizują ;ej roli tzw. znaczącego doświadczenia, które można znaleźć niekied ¹ na początku procesu kształtowania się urojeń. Znacznie ostrzej patologia ta przejawia się w sytuacji zaburzeń emocjonalnych. I rzeczywiście, większość respondentów /71&/ przyznaje, że przeżyli chwilę, w któiych ich decyzja wstąpienia do wspólnoty utwierdziła się ostatecznie. Ie-. totną różnicę między znaczącym doświadczeniem a doświadczeniem nawrócenia stanowi fakt, że pierwsze ma swoje źródło w autyzmie, a drugie może być zgodnie potwierdzone w obrębie danej grupy religijnej.

Po wstępnym okresie nawrócenia życie i działalność człowieka wspólnoty nabierają znaczenia w ramach wypracowanego zespołu przekonań atry-bucyjnych. 2Jp. podkreśla się, że dla Amerykanów, uzdrowionych dzięki wierze, struktuiy osobowości i przekonania magiczne, funkcjonujące w ramach założonego światopoglądu, nie tylko są patologiczne, lecz przeciwnie - są częścią systemu zapewniającego integrację "ego" /Pat-tinson, labins, Doerr, 1973/. Odbicie tego stanu widać w dodatnim związku między obniżeniem poziomu stresu a intensywnością ich zaangażowania religijnego, jak również w ich chęci zwiększenia ilości godzin pracy dla dobra wspólnoty /większa ilość godzin pracy koreluje z lepszym samopoczuciem emocjonalnym/.

Tłumaczył* Mariusz Maszkiewicz