psychologia religii1

v

43

symboli, wartości i ęraktyk umożliwiających grupom ludzi roz-wiązanie ich problemów o znaczeniu ostatecznym#

/1965, s. 17/ .

Jak widać z powyższej definicji, przeznaczona jest dla celów różnych od naszych# Glock i Stark nie rozpatrywali oddzielnie znaczenia . terminu "doświadczenie”, definiując go w połączeniu z definicją doświadczenia religijnego:

Za dawniejszymi badaczami uważamy, że istotnym elementem, charakteryzującym doświadczenie religijne i odróżniającym je od wszystkich innych ludzkich doświadczeń, jest odczucie kontaktu z czynnikiem nadprzyrodzonym#

/1965_# s. 41/ •

"Wzorcowe" doświadczenie religijne określają następująco:

Zawiera ono wszystkie uczucia, postrzeżenia i przeżycia doświadczane przez, osobę lub definiowane przez grupę religijną jako zawierające element łączności, chociażby ulotny, z istotą boską, tj# Bogiem, ostateczną rzeczywistością, transcendentnym autorytetem#

. /1965, s# 20/

Zadecydowanie o tym, co jest religijne, pozostaje w gestii jednostki lub grupy:

Oczywistym gowinno się stać to, że różnorakie przeżycia bądź odczucia sę doświadczeniami religijnymi tylko wtedy, gdy dana osoba określi je jako takie# Niewątpliwie wiele z przeżyć- które będziemy rozpatrywać, za2v)yczaj nie ma religijnego charakteru dla jednostek w obecnych czasach# Przeżycia takie nie będę nas zatem interesować same w sobie, lecz t^lko wtedy, gdy ktoś nada im znaczenie kontaktu z nad przy rodź onoś ci ą#

71965, s. 42/

Reasumując, możemy określić religię jako "kontakt z czynnikiem nadprzyrodzonym"# Jednostka sama decyduje o tym, czy w kontakcie takim się znalazła. Na religię składają się więc trzy jakości:

1# jednostka / grupa / społeczeństwo,

2# "istota boska" / "Bóg" / "ostateczna rzeczywistość" / "transcendentny autorytet" / "czynnik nadprzyrodzony",

3, "kontakt" / "łączność"#

Możemy więc mówić o religii, te stanowi ją relacja pomiędzy poziomem ludzkim a nadprzyrodzonym# Jeżeli doświadczenie nie jest "odczuciem kontaktu z czynnikiem nadprzyrodzonym", Glock i Stark odmawiają ima miana "doświadczenia religijnego"#

. Skutkiem przyjęcia takiej definicji jest odrzucenie znaczącej kategorii doświadczeń, takich jak odczucie boskiej czci, odczucie wiary# Nasi autorzy są tego świadomi, aby jednak uniknąć nadmiernego rozszerzenia definicji, by nie stała się bezużyteczna, ograniczają zasięg pojęcia "doświadczenie religijne" do wspomnianej powyżej kategorii.