psychologia religii8

70

wszelkich pozytywnych wartości z bardziej rozwiniętą i przydatną prawą ręką, która Jest kierowana przez lewą półkulę mózgową*

Artykuł został ponownie wydrukowany w wydanej przez Rodneya Need->iftma książce "Prawo i lewo” /1973/ i służy dotąd jako punkt wyjścia dla wielu ciekawych prac, dotyczących symbolizmu prawej i lewej strony w różnych kulturach* Poruszają one takie tematy, jakt chińska koncepcja yin i yang, rola strony prawej i lewej w filozofii greckiej i myśli arabskiej, ale najwięcej miejsca zajmują rozważania dotyczące kultur afrykańskich* Autor jednego z nich /"Buer Spear Sy mb o lista”

1973/, Evans Pritchards, interpretuje dzidę jako przedłużenie dominacji prawej ręki w kulturze Huer* Ostatnio pojawia się jednak wśród naukowców nowa tendencja, prowadząca do idealizacji prawej półkuli mózgowej, której przypisuje się wszelkie wartości i przeżycia duchowe, a zwłaszcza wywoływanie tzw* przeżyć szczytowych! ekstazy i natchnienia twórczego /Maslow 1959/*

Wspomniany już uprzednio Hertz kończy swój artykuł 2e zdumiewającą przenikliwością!

"Ograniczenie wynikające z trwającej przez wieki dominacji wzorca religijnego w historii ludzkości, spowodowało ukształtowanie człowieka jako istoty jednostronnej, fizjologicznie okaleczonej* Trwało to do czasu, gdy wyzwolone i okaleczone społeczeństwo rozpoczęło pracę nad rozwojem energii ukrytych w naszej prawej półkuli mózgowej i zabezpieczeniem, poprzez właściwe ćwiczenia, bardziej harmonijnego rozwoju organizmu" /Hertz 1973/*

Czterdzieści cztery lata później Orastein pisał w jednej ze swoich prac, że głównym przedmiotem jego zainteresowań badawczych jest zjawisko wzajemnego uzupełniania się obu półkul mózgowych* Jedna jest analityczna, druga holistyczna, jedna linearna i racjonalna, druga irracjonalna i intuicyjna*

Pogląd o podziale naszej świadomości i jej komplementainości nie jest niczym nowym dla psychologów i psychiatrów, ani dla religioznawców zajmujących się zagadnieniem odmiennych stanów świadomości* Warto jednak zwrócić uwagę na poszerzające się w tym przedmiocie pole badawcze, tj# na stronę anatomiczno-fizjologiczną i psychologiczno-kulturową wymienionych zjawisk* Zwłaszcza aspekt pierwszy poszerza współczesne możliwości analizy stanów ekstatycznych, dzięki metodom zapożyczonym od nauk przyrodniczych*

Odkrycia z dziedziny psychofizjologii powinny w najbliższej przyszłości stać się niezwykle cenne i użyteczne dla historii porównawczej religii* Z jednej strony powiększą zaspób wiadomości o zjawiskach re-