psychologia religii"5

230

chowania. Okazjonalna religijność przy. schizofrenii paranoidalnej może być zatem mechanizmem kontroli nad wrogością i agresywnością leżącą u podstaw zaburzenia* każdym razie oblicze grapy "Brak preferencji religijnej" wskazuje na dużą konfliktowość, małą odporność na f ras trać je i impulsywno ść* Trzecią cechą charakterystyczną jest występowanie w bardzo małym stopniu nerwic opisanych w DSK II. Po prostu nie jest to grapa neurotyczna - jej członkowie nie wykazują podatności na wewnętrzne odreagowywanie stresów emocjonalnych* Ba koniec brak konfliktów rodzinnych w kontekście alkoholizmu sugeruje, że małżonkowie, rodzice i inni oddziałują w sposób umożliwiający nadużywanie /współalkoholicy/, nie zaś tworzący stałe relacje rodzinne. Osoby takie manifestują specyficzne zachowania, prowadzące do alkoholizmu i wzmacniające go.

Protestanci poza głównym nurtem - wykazują duży stopień występowania trudności przystosowawczych, przede. wszystkim w wieku dziecięcym. Brak znaczącej ilości tych zaburzeń w wieku dojrzewania może sugerować, że dzieci tej grapy, prawdopodobnie doznające represji lub izolacji uczuciowej wewnątrz swych rodzin i grap wyznaniowych, w wieku dojrzewania przystosowują się do swej sytuacji życiowej. Poparciem dla takiego poglądu może być znacząca liczba nieprzystosowań w wieku dorosłym, występująca wyłącznie w tej grupie. Pod względem występowania nerwic, przede wszystkim lękowej, oraz zaburzeń o charakterze osobowości eksplozywnej i depresji grupa ta Y<yprzędza pozostałe. Podobnie jest pod względem osobowościowych zaburzeń o typie osobowości anankastycznej. Pakty te można odnieść ponownie do represji i izolacji uczuciowej w wieku dziecięcym. Obecność nerwic i zaburzeń osobowości o typie osobowości anankastycznej przy niskim poziomie występowania histerii może z kolei sugerować, że w grupie w większym stopniu dominującym czynnikiem jest izolacja uczuciowa niż represja. Jak stwierdzają Cayenar i Spaulding /1977, s. 212/: "osobowość histeryczną cechuje represja, podczas gdy dla natręctw charakterystyczna jest izolacja uczuciowa" /the hallmark of the hysteri-cal person is repression as opposed to isolation of affect in the obsessive/. Izolacja uczuciowa może więc być dynamicznym czynnikiem kształtującym stany lękowe i osobowość eksplozyjną w tej grupie, poważnie nękanej problemami wieku dzieciństwa i depresjami.

Depresja /depression/ była charakterystyczna dla Protestantów poza głównym nurtem, występując w ilości nieistotnej statystycznie w innych grapach. Wydaje się to być kolejną anomalią, ponieważ członkowie tej bardziej konserwatywnej grapy często mówią o tym, że "Bóg raauje się, gdy się Go wychwala". Cavenar i Spaulding /1977# s. 212/, opisując