S Górski Metodyka Resocjalizacji (42)

prowadzić konstruktywny tryb życia, kiedy będzie miał wokół siebie osoby i grupy podtrzymujqce go i kontrolujące" ^K.

Uodpornienie podopiecznego na negatywne wpływy społeczne wymaga także wyeliminowania jego egocentryzmu. podniesienia tolerancji na frustrację oraz ukształtowania odporności na strach.

Wdrażanie do samowychowania

Scharakteryzowane powyżej trzy zasadnicze zbiory zadań procesu resocjalizacji (tj. likwidowanie przyczyn, naprawianie osobowości oraz utrwalanie rezultatów wychowawczych) majq sens tylko o tyle, o ile doprowadzają do samowychowania jednostki^w. Pełnią więc onp służebną rolę w stosunku do autorealizacji wychowanka. czyli do samowychowania, które stanowi istotny i bezpośredni cel każdej odmiany wychowania.

Samowychowanie oznacza ogół tych poczynań podopiecznego. które polegają na stawianiu sobie określonych zadań i celów oraz na samodzielnym przysposabianiu się jednostki do ich osiągania, a więc na poznawaniu własnych skłonności i postaw, na uczeniu się najlepszych sposobów realizacji zamierzeń oraz na rozwijaniu kontroli I oceny swego postępowania^u.

Wdrażanie wychowanka do rozumianego w powyższy sposób samowychowania stanowi więc kolejne ważne zadanie resocjalizacji, tym ważniejsze, że samowychowanie jest jednocześnie bezpośrednim celem postępowania wychowawczego, bez osiągnięcia którego nie jest możliwe osiągnięcie naczelnych celów wychowania. Oczywiście, doprowadzenie wychowanka wykolejonego społecznie do samowychowywania się, nie może dojść do skutku bez wykonania uprzednio wymienionych zadań resocjalizacji. Ich realizacja winna być zawsze odnoszona do tego celu. Z drugiej jednak strony, niemoż-

⁷ⁱ C. Czapów Młodzież a przoUgpitwo. T. II. Warszawo 1962.

. s. 110.

⁷¹ C. Czopów Wychowanie reiocjalizujqce. Warszawa 1978, s.

275.

⁷¹ H. Muszyński Teoretyczne problemy wychowania moralnego. Waruowo 1965. s. 233.

liwe jest ani usuwanie przyczyn, ani naprawianie osobowości, ani też utrwalanie rezultatów resocjalizacji bez wciqż rozszerzojqcego się zakresu samowychowania jednostki.

Zrozumienie powyższego sprzężenia zwrotnego stanowi podstawę nadania wychowawczego sensu całej działalności resocjalizacyjnej.

O ile więc wychowawca w poczqtkowej fazie resocjalizacji powinien m.in. wskazywać wychowankowi wartościowe dla niego cele postępowania, przysposabiać go do ich osiqgania, stawiać wymagania oraz kontrolować i oceniać jego aktywność, o tyle postęp wychowania resocjalizujqcego polega na stwarzaniu coraz większych możliwości przekazywania tych funkcji w coraz większym zakresie samemu wychowankowi⁷⁵.

Na czym polegajq wspomniane możliwości? Wystq-pienie ich oznacza doprowadzenie wychowanka do takiego poziomu samodzielności, która polega na względnej niezależności działania jednostki od nacisku ze strony innych ludzi ⁷⁶.

Ukształtowanie zaś tak pojmowanej samodzielności wychowanka wymaga wykonania przez wychowawcę następujqcych zadań ⁷⁷:

- wpojenie podopiecznemu określonego systemu wartości i wywołanie dqżeń do określonych celów: szcze-gólnq rolę w tym procesie odgrywajq mechanizmy identyfikacyjne:

- ukształtowanie przekonań podopiecznego, odpo-wiadajqcych przyswojonemu przez niego systemowi wartości:

- rozbudzenie odpowiednich aspiracji życiowych jednostki i stworzenie tym sposobem właściwej płaszczyzny dla współdziałania wychowawcy i wychowanka.

Dopiero, gdy wychowanek pragnie osiqgnqć takie wartości i zdobywać takie skucesy, które sq zgodne z naczelnymi celami wychowania i których życzy mu wychowawca. a więc, gdy wartości te sq wspólnym ich

⁷⁵ S. Broszczak, H, Swida „Szkoła Specjalna" nr 3, 1964; nr 2. 1965.

ⁿ T. Tomaszewski „Kwartalnik Pedagogiczny" nr 1, 1958.

C. Czapów, S. Jedlewski „Pedagogika resoc/o/izacy/na". Warszawa 1971. t. 411.