S Górski Metodyka Resocjalizacji (13)

wspomnione już uczuciowe odtrącenie dziecka przez rodziców ^{1 2}.

Ze względu na przyczyny psychopatii wyróżniliśmy charakteropatię i socjopatię. Natomiast ze względu na i obraz zachowań psychopatycznych, wyodrębnia się odmianę psychopatii agresywnej oraz psychopatii kalkulatywnej³².

Dla psychopatii agresywnej charakterystyczne sq za-| chowania silnie agresywne i impulsywne, cechujące także jednostki agresywno-lękowe, co upodabnia je do osób psychopatycznych. Ponadto zachowania psychopatyczne w odmianie agresywnej odznaczają się tendencją do nieliczenia się z potrzebami innych ludzi (egoizm i egocentryzm). Jednostki psychopatyczne o tendencjach agresywnych zazwyczaj nie wahają się przed użyciem przemocy, nawet jeśli nie jest to konieczne do osiągnięcia ich zamierzeń. Świat dla psychopaty agresywnego jest dżunglą, w której obowiązuje jedynie prawo sMy. Zwycięża ten, kto jest silniejszy.

Druga odmiana psychopatii, psychopatia kalkulatyw-na polega na wykorzystywaniu innych osób do włosnych, egoistycznych celów. Kalkulatywność tego rodzaju prze-jawio się w wyrachowaniu, doprowadzonym do perfekcji. Jednostka kalkulatywna rzadko zachowuje się agresywnie. Sięga raczej do takich środków jak kłamstwo, oszustwo, podstępne wkradanie się w łaski innych osób, udawanie przyjaznych uczuć itp. Wszystko to czyni jedynie dla uzyskania osobistych korzyści. Przy tym. ludzie tej kategorii, podobnie jak inni psychopaci, są pozbawieni sumienia, amoralni, z nikim nie czują się związani, a ludzi traktują instrumentalnie, jako narzędzia służące do zdobywania wartości, no których im zależy.! Kalkulatywność tych osób polega także na tym. że oce niają one siebie tym wyżej, im bardziej wykorzystują; oszukują, krzywdzą ludzi, im bardziej nad nimi panują, im skuteczniej się nimi posługują dla własnych egoistycznych interesów

zanurzone siany owbowofc* jednostek vvy ko!ejt*yęhspolecznie

oiobowoSć

neurotyczna

osooowotc    osobo w>ł<

zaburzona    agrwywno-

emocjo rulme    -tekowa

osobowość:

psychopatyczna

osobowość    osobowo^

jęretywna    kalkulotywna

. tobowoić OKłbowoić

i f.rrewago    z przewaga

hamowania    pobudzania

\

no<1    nad

itnrdzamem hamowaniem

/oburzenia osobowości jednostek wykolejonych spo-t<H»nło, ze względu na przyczyny, przedstawia schemat 4.

Postęp owanie resocjalizujące, którego jednym z waż-ftUjuych zadań jest usuwanie zaburzeń osobowości jed-jjftltnb wykolejonych, musi być różne, w zależności od ntltębnionych tu stanów osobowości wychowanków. |i wl«j. stan osobowości podopiecznego stanowi bar-wużno kryterium doboru metod i technik resocjali-V|»»yrh, jeśli zakładamy, że proces resocjalizacji ma •kulKiny.

PRZYCZYNY WYKOLEJENIA

Milttoiy/owaliśmy powyżej dwa spośród trzech ńw '.bIndowych wykolejenia społecznego: jego y cioi -itony osobowości, stanowiące źródło

JrtlJHlMI

1

^ł C. Czopów M/odiiei o przestępstwo. T. II. Warszawa 196Ą s. 306-311.

^s- C. Czapów, S. Jedlewski Pedagogika resoc/oWzocy/oo. Warszo-wa 1971. s. 88-89.

2

^M N. Han-llgiewicz Nieznoinl chłopcy. Warszawa 1960, s. 223-226. B. Zawadzki Wykłady z piychopatologil. Warszowo 1959, s. 73j