s13(1)

LIBERALIZM

Spotyka się opinie, że bezpieczeństwo ludzkie jest z założenia projektem mglistym i wieloznacznym, a brak precyzyjnej definicji umożliwia pozostawanie w jednej koalicji podmiotów o różnych celach. Koalicji państw należącej do sieci bezpieczeństwa ludzkiego przewodzą Kanada i Norwegia, a należą do niej także Holandia. Japonia. Grecja, Irlandia, Chile, Jordania i Mali. Państwa te oraz agencje rozwojowe i organizacje pozarządowe dążą do zmiany priorytetów działania i przesunięcia środków z tradycyjnych obszarów bezpieczeństwa na kwestie należące do dziedziny międzynarodowego rozwoju”. Przedmiotem zainteresowania są nictradycyjne kwestie bezpieczeństwa, leżące na styku problematyki konfliktu i rozwoju, takie jak terroryzm, globalne ocieplenie, handel ludźmi, narkotyki, pandemie (np. AIDS) oraz ruchy migracyjne. Zakwalifikowanie tych zagadnień do sfery bezpieczeństwa przyciąga uwagę opinii publicznej i umożliwia skoncentrowanie większych środków.

Bezpieczeństwo ludzkie jest zorientowane na politykę, łączy nachodzące na siebie zakresy pomocy rozwojowej i humanitarnej, ochrony praw człowieka i rozwiązywania konfliktów. Wpływa na postrzeganie relacji między państwem a obywatelem oraz tworzy ramy ponownej oceny normy suwerenności. Wyznacznikami suwerenności były niezależność państwa od czynników zewnętrznych, sprawowanie kontroli nad terytorium oraz uznanie przez społeczność międzynarodową. Państwo poszukiwało legitymacji dla swojego działania na zewnątrz, a zadaniem obywateli było służenie państwu, w tym w formie służby wojskowej. Bezpieczeństwo ludzkie odwraca te relacje, uznając, że suwerenność państwa powinna służyć ludziom, wymaga uzyskania legitymacji ze strony społeczeństwa, które udziela mu jej warunkowo. Międzynarodowe uznanie suwerenności zależy więc od zapewnienia ochrony praw człowieka oraz wspierania rozwoju i dobrobytu obywateli. Suwerenność państw, które nic wywiązują się ze zobowiązań wobec własnej ludności, może zostać zakwestionowana.

Koncepcja bezpieczeństwa ludzkiego służy za punkt odniesienia dla porozumień międzynarodowych, których celem jest ochrona zagrożonej ludności przed prześladowaniem ze strony państwa. Jeżeli państwo nie jest w stanic zapewnić bezpieczeństwa własnej ludności, odpowiedzialność spoczywa na społeczności międzynarodowej. Filozofia (a leży u podstaw m.in. utworzenia Międzynarodowego Trybunału Karnego oraz przyjęcia konwencji zakazującej używania min lądowych. Przedmiotem zainteresowania jest także kontrola broni lekkiej, ochrona cywilów w konfliktach *» Robi*] Pans, Humań Scamh: Puradtgm Shift or Hot Air?, Jntematioiul Sccunty" 2001. L 26. nr 2.*. S8.

Oerpcczctołno

ludzku

zbrojnych, prawa dzieci, w tym minimalny wiek rekrutowania żołnierzy, powstrzymanie przemytu ludzi i narkotyków.

Część badaczy utrzymuje, ze reforma Organizacji Narodów Zjednoczonych powinna prowadzić do zastępowania paradygmatu bezpieczeństwa państwa i suwerenności westfalskiej przez paradygmat bezpieczeństwa ludzkiego i suwerenności warunkowej, uzależniającej jej uznanie przez społeczność międzynarodową od przestrzegania praw człowieka. Podejście to nie jest jednak w większości akceptowane przez państwa rozwijające się, które się obawiają. ż.c może się ono stać podstawą ingerencji państw zachodnich w ich sprawy wewnętrzne.

Tabela 5.5. Tradycyjne studia nad bezpieczeństwem a bezpieczeństwo ludzkie

Wyszczególnienie	Studia nad bezpieczeństwem	Bezpieczeństwo ludzkie
Przedmiot referencyjny	państwo	jednostka, grupa społeczna
Państwo	zapewnia bezpieczeństwo, bezpieczeństwo państwa jc-st warunkiem bezpieczeństwa ludzi	irodek sfuZący zapewnień o bezpieczeństwa, państwo możo byt źrOdSem zagroznma
Chronione wartoici	przetrwanie. suweronnoic, nicnaiuszańofZ terytor um	bezpieczeństwo osobiste. jakość życia, prawa człowieka
Z»grozen«3	przemoc zo strony mnych państw	zorganzewsna przemoc ze strony aktorów wewnątrzpaństwowych i transnarodowych
instrumenty	użycie lub groZba użycia sity mditarnej	wsperame rozwoju, demokratyzacja, instytucje ni.i^zynarodcwe

Żrćdto. oprać owinie własne.

Możemy podsumować, że w tradycyjnych studiach nad bezpieczeństwem przedmiotem referencyjnym bezpieczeństwa jest państwo. Jeżeli państwo jest bezpieczne, bezpieczni są także jego obywatele. Wartości, które są chronione, to przetrwanie, suwerenność i nienaruszalność terytorium. Legitymacja państwa pochodzi ze strony społeczności międzynarodowej. natomiast zagrożenia przybierają postać zorganizowanej przemocy ze strony innych państw. Państwo przeciwstawia się im wówczas za pomocą siły militarnej lub groźby jej użycia.