s1(2)

LIBERALIZM

Spotyka się także opinie, że bezpieczeństwo ludzkie jest zbyt arbitralne w wyborze zagrożeń, dokonywanym często w odpowiedzi na konkretne zapotrzebowanie polityczne. Badacze przeceniają nowe zagrożenia, umiejscawiają je w państwach rozwijających się oraz postulują działania krótkookresowe kosztem strategicznych. Pewnym rozwiązaniem byioby uwzględnienie takich kryteriów, jak prawdopodobieństwo wystąpienia zagrożenia, zakres niebezpieczeństwa i czas jego trwania⁷².

Z perspektywy krytycznych studiów nad bezpieczeństwem paradygmat bezpieczeństwa ludzkiego podziela wiele ontologicznych i cpistcmologicz-nych założeń realistycznego paradygmatu bezpieczeństwa. Dyskurs bezpieczeństwa ludzkiego, który przeniknął do środowiska akademickiego z inicjatywy politycznej, nasycony jest relacjami siły, przybiera charakter hcgcmoniczny, ma na celu polepszenie bytu ludzkiego w ramach istniejących politycznych i prawnych urządzeń. Jest podejściem „rozwiązującym problemy", przyczynia się do utrzymania analitycznego status quo_t nie angażuje się w debaty mitologiczne i cpistemologicznc. Z perspektywy feministycznej bezpieczeństwo ludzkie jest krytykowane za nicintercsowamc się „odmiennym losem kobiety"”.

Badacze twierdzą także, że bezpieczeństwo jest konceptem podwójnym, który dotyczy zarówno państwa i ochrony jego terytorium, jak i człowieka i jego wolności od wewnętrznej i zewnętrznej przemocy politycznej. Właściwym podejściem byłoby zatem synergiczne połączenie bezpieczeństwa narodowego i ludzkiego, które powinny się wzajemnie uzupełniać i wzmacniać⁷⁴.

W rozdziale omówiono liberalne koncepcje bezpieczeństwa. Z tej perspektywy wzrost współzależności między państwami, rozprzestrzenienie demokracji i bezpieczeństwo zbiorowe przyczyniają się do pokoju. Dylematy moralne przynosi interwencja humanitarna. Występująca w ramach bezpieczeństwa ludzkiego szkoła wąska koncentruje się na przemocy o charakterze politycznym, natomiast szkoła szeroka - na zależności przemocy od ubóstwa. W następnym rozdziale omówione zostanie rozumienie bezpieczeństwa w społecznym konstruktywizmie.

” Patrz ucr/c) David Handler. Humań Sauriiy. The Dog That Dulni t&rt, .Security Oiafogue* 2008.1. 39. nr 4. s 428.

” Anuradha M. Chcnoy, A Piea for BtgerJenng /tuman Security. .Intcnutional Studies* 2005. t. 42. nr 2. s. 167-179.

^M $vcrrc Lodga.ird. Haman Secum>•: Conccpt and Operanonalnation, paper presented at the Export Scrmnar on Humań Rights. Palais Wilson, Gcncva. 8-9 Deccmbcr 20CO.

Konstruktywizm

Badacze konslruktywisiyczni nawiązują w studiach nad bezpieczeństwem do teorii społecznej, historycznej socjologii oraz koncepcji pluralistycznej wspólnoty bezpieczeństwa. Z ich perspektywy międzynarodowy system bezpieczeństwa składa się zarówno z elementów materialnych, takich jak terytorium. ludność i broń, jak i niematerialnych, czyli podzielanych idei. przekonań i koncepcji, które w określony sposób organizują czynniki materialne. Konstruklywiści zgadzają się z realistami, że państwa dążą do przetrwania i bezpieczeństwa. Jednak sposób, w jaki to czynią, czy przez dążenie do maksymalizacji potęgi (jak uznają realiści ofensywni), c/y do zachowania status quo (jak utrzymują realiści defensywni), zależy od ich tożsamości i interesów.

Konstruktywizm jest pod względem ontologii idealistyczny, głosi bowiem. że rzeczywistość jest konstrukcją społeczną, a idee - bytem. Pod względem epistemologii jest w swoim głównym nurcie pozytywistyczny, ponieważ twierdzi, że badacze mogą określić związki przyczynowe i na tej podstawie tworzyć wiedzę. Stosowana przez konstruktywistów metodologia uwzględnia kontekst historyczny i kulturowy, a zarazem dopuszcza możliwość wystąpienia przypadkowości. Aktorzy wierzą, że wprawdzie zdolności militarne mają znaczenie, ale przekonania zmieniają się w czasie, czego przykładem jest uznanie decydującego wpływu technologii cyfrowej na wojnę'.

¹ Tluerry SLiIzjaj. Construcińwn and Sccurtilzattwi Studies, w: Myriani Dunn Cavdly, Vicior M.iucr (red ). The Rotuledge Handbook of Seeurdy Studies, London. New Yołk: Routkdge 2010, $. 57; Audic Ktolz. Cecetia Lynch, Strategie* fw Research In International Rekutons. Armoni: ME. Sharpc, Inc. 2007, $. 17.