Kwiaty są drobne, ułożone w kątach łiści, przeważnie obupłciowe. Spotyka się także kwiaty szczątkowe, przeważnie męskie. Kwiaty szpinaku nowozelandzkiego mogą być samopylne lub obcopylne. Uprawny szpinak nowozelandzki nie różni są od formy dzikiej. Nie wyhodowano dotychczas odmian tej rośliny.
Uprawiane są4 odmiany botaniczne sałaty siewnej Lactuca sativa L., mianowicie:
sałata głowiasta - var. capitata L.
sałata listkowa - var.foliosa
sałata rzymska - var. longifolia Lam.
sałata łodygowa - var. augustana Irisch.
Wszystkie odmiany botaniczne sałaty są roślinami rocznymi. Ich system korzeniowy składa się z grubego, wrzecionowatego korzenia palowego i włóknistych korzeni bocznych, prawie pionowo rosnących w głąb gleby. W uprawie z rozsady korzeń palowy ulega uszkodzeniu, a wyrastające korzenie boczne osiągają w czwartym tygodniu po posadzeniu głębokość 90-100 cm. Średnica ich poprzecznego zasięgu wynosi około 35 cm.
Pędy kwiatostanowe osiągają wysokość 30-120 cm i bardzo rozgałęziają się w górnej połowie. Kwiaty są zasadniczo samopylne, jednak przy wysokiej wilgotności powietrza możliwe jest obcozapylenie. Owoce - niełupki będące materiałem siewnym - są przeważnie jasne, ale u niektórych odmian mają barwę ciemną. Korzenie, łodygi i liście zawierają niekrzepnący sok mleczny.
Sałata należy do warzyw o dużej wartości biologicznej, ale charakteryzuje się również skłonnością do kumulacji azotanów i metali ciężkich.
Zwana także sałatą rozetową nie tworzy główek, lecz w fazie wegetatywnej na skróconej łodydze wytwarza rozety liściowe. Liście sałaty rozetowej wykazują rozmaitość kształtu. Mogą być okrągławe, lancetowate, podługowate, wachlarzowate lub łopatkowate. Niektóre odmiany mają liść silnie wcięty, podobny do liścia dębu, u innych brzeg jest falisty lub postrzępiony, przypominający wyglądem endywię. Zabarwienie blaszki liściowej może być zielone, zielonożółte lub żółtawe. U niektórych odmian liście mają zabarwienie brązowe, czerwonobrązowe lub ciemnoczerwone na skutek wystąpienia barwnika antocyjanowego.
57