SAM)31

13. Zaburzenia nastroju (afektywne)

W rozdziale tym omówiono zaburzenia, w których występują dolegliwości przedstawione w rozdz. 1, 2 i 3, warto więc przeczytać najpierw o:

•    zaburzeniach depresyjnych (rozdz. 1),

•    zaburzeniu afektywnym dwubiegunowym (rozdz. 2),

•    cyklotymii i dystymii (rozdz. 1 i 2),

•    samobójstwie i samouszkodzeniach (rozdz. 4).

Zaburzenia depresyjne

Epidemiologia

Naryc. 13.1 przedstawiono epidemiologię zaburzeń nastroju.

Etiologia

Czynniki biologiczne i genetyczne Teoria monoaminowa tłumaczy wystąpienie depresji niedoborem noradrenaliny, sero-toniny i prawdopodobnie dopaminy. Na tej podstawie można wyjaśnić skuteczność leków przeciwdepresyjnych. Trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne (TLPD), hamując wychwyt zwrotny noradrenaliny i serotoniny, zwiększają ich stężenie w szczelinie synaptycznej. Selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny (selective serotonin reuptake inhibitors - SSRI) działają podobnie, ale tylko na serotoninę. Inhibitory monoami-nooksydazy (IMAO) hamują presynaptyczny rozpad noradrenaliny, serotoniny i dopaminy, zwiększając ich dostępność i możliwość uwolnienia do synapsy. Każda grupa leków przeciwdepresyjnych zwiększa liczbę cząsteczek monoamin w szczelinie synaptycznej. Cząsteczki te następnie działają postsynaptycz-nie, pobudzając układy wtórnych przekaźników. Po pewnym czasie działania te prowadzą do usunięcia nieprawidłowości wewnątrzkomórkowych i ustąpienia objawów.

Wydaje się, że teoria monoaminowa jest jednak znacznym uproszczeniem. Prawdopodobnie w etiologii zaburzeń depresyjnych od-

Epidemiologia zaburzeń nastroju

	Ryzyko zachorowania w ciągu życia	Przeciętny wiek zachorowania	Częstość występowania w zależności od pici (kobiety: mężczyźni)
Zaburzenie depresyjne nawracające	10-25% (kobiety) 5-12% (mężczyźni)	koniec trzeciej dekady ■ | życia	2:1
Zaburzenie afektywne dwubiegunowe	1%	j 20 lat	taka sama częstość
Cyklotymia	0,5-1%	okres dojrzewania, • wczesna dorosłość	taka sama częstość
Dystymia	3-6%	i dzieciństwo, okres dojrzewania, wczesna dorosłość	2-3:1

^Ryt-Epidemiologia zaburzeń nastroju.

117