Scan0022

12

Hormonoterapia nowotworów

Jest bardzo ważną metodą leczenia niektórych chorób nowotworowych u człowieka, ale nie u małych zwierząt. Warto jednak wiedzieć, że u człowieka niektóre nowotwory (nowotwór gruczołu mlekowego, gruczołu krokowego, trzonu macicy) wymagają do swojego wzrostu hormonów płciowych - zniesienie działania hormonów na tkankę nowotworową hamuje/ogranicza jej rozrost. Poniżej przedstawiono zagadnienia odnoszące się do farmakoterapii człowieka, ale podano uwagi dotyczące stosowania tego typu leków u psów:

Mechanizmy hormonalnego leczenia nowotworu złośliwego gruczołu krokowego u człowieka:

a)    hamowanie wydzielania gonadotropin a wtórnie hamowanie syntezy testosteronu —►

analogi GnRH —► „kastracja farmakologiczna”.

b)    blokowanie receptora androgenowego - antyandrogeny, np. ozateron, flutamid, finasteryd Niestety, w przeciwieństwie do człowieka nowotwory gruczołu krokowego psa są niezależne od androgenów (występują u psów wykastrowanych jak i niekastrowanych), dlatego nie można oczekiwać, że uda się skutecznie kontrolować progresję nowotworu z użyciem powyższych leków. Mimo to niektórzy zalecają stosowanie leków antyandrogenowych (flutamid, finasteryd), ze względu na to, że zmniejszają rozmiar gruczołu krokowego. Rokowanie przy nowotworach gruczołu krokowego (zwykle gruczolakorak) U psa jest złe. (Chirurgiczne usunięcie nowotworu nie jest zalecane, ponieważ w znacznej większości przypadków komórki nowotworowe są rozproszone w obrębie gruczołu. Usunięcie całej prostaty zazwyczaj nie powstrzymuje przerzutów nowotworu, może natomiast spowodować utratę kontroli nad oddawaniem moczu.) Jedyny antagonista rec. androgenowych występujący w preparacie weterynaryjnym to ozateron (YPOZANE); preparat ten został zarejestrowany do leczenie łagodnego przerostu gruczołu krokowego u psów.

Mechanizmy hormonalnego leczenia nowotworu złośliwego gruczołu mlekowego u kobiet

a)    blokowanie receptora estrogenowego - antyestrogeny, np. tamoksyfen - jako leczenie pierwszego rzutu.

Uwaga: nie zaleca się stosowania takich leków w farmakoterapii nowotworów gruczołu mlekowego u suk. Co prawda podjęto badania nad oceną skuteczności tamoksyfenu w zapobieganiu nawrotowi i przerzutom nowotworu u suk po mastektomii, ale badania te przerwano, gdyż po stosowaniu tego leku paradoksalnie pojawiały się objawy nasilenia działania estrogenów (?), tj. typu obrzmienie sromu i inne objawy cieczki. Są też doniesienia, że podawanie tamoksyfenu u suk zwiększało ryzyko wystąpienia ropomacicza i torbieli jajnika. Ostatecznie nie oceniono skuteczności leku, o którym mowa w zapobieganiu nawrotowi i przerzutom nowotworów gruczołu mlekowego u suk i na dzień dzisiejszy nie zaleca się stosowania tamoksyfenu w tym celu.

b)    hamowanie wydzielania gonadotropin a wtórnie hamowanie syntezy estrogenów —> analogi GnRH, np. triptorelina i leuproleina —» „kastracja farmakologiczna”.

Istnieją wyniki badań (Lombardi i wsp., J. Vet. Pharmacol. Ther. 1990) sugerujące użyteczność gosereliny w terapii nowotworów gruczołu mlekowego u suk. Poza tymi doniesieniami nie udało mi się znaleźć żadnych wiarygodnych danych na temat oceny skuteczności analogów GnRH w terapii nowotworów gruczołu mlekowego u suk i kotek. Pamiętaj: analogi GnRH wywołują EFEKTY PRZECIWNE W ZALEŻNOŚCI OD CZASU STOSOWANIA !

•    Analogi te podawane KRÓTKOTRWALE ZWIĘKSZAJĄ WYDZIELANIE GONADOTROPIN, stąd w tym wypadku znajdują zastosowanie takie samo jak gonadoliberyna.

•    Jeżeli jednak leki te podaje się DŁUGOTRWALE W SPOSÓB CIĄGŁY to wiążą się z

receptorami i początkowo co prawda zwiększają wydzielanie gonadotropin z przysadki, po czym, blokując długotrwale wiązanie naturalnej gonadoliberyny z receptorem, DOPROWADZAJĄ    W KOŃCOWYM EFEKCIE    DO ZMNIEJSZENIA

WYDZIELANIA GONADOTROPIN - tzw. „kastracja farmakologiczna”. W efekcie dochodzi do hamowania syntezy estrogenów u samic i testosteronu u samców.

Dla psów dostępny jest preparat Suprelorin (implant podskórny) zawierający analog GnRH

deslorelinę - lek ten jest zarejestrowany do wywoływania odwracalnej sterylizacji

farmakologicznej zdrowych, dojrzałych płciowo samców psów; bezpłodność 6 lub 12 miesięcy,

w zależności od dawki)

T.M.