SDC10980

tekst cyrylicki

I_____

' łO>HASb AOyui&

! BAbK* JkSpAAM*

ucoycb

MOM

moero, MOłcro

| TBOU, TB O to | H€CTH ca^iuj atm HA^TM, MAWTM ^OAHTH

i 'fcKO, iako

CbA€

I H€

transkrypcja

fonetyczna

k:,n’(5'b

dusa

Vl’kb, vl'bkh

avraamt>

isusb

moib

moi ego

troi a

n’est’i

slyiati

ćafati

_xod'it'i

tako

s'td’e

rie

transkrypcja

półfonctyczna

twitfb

dnia

tdtJtt, t[ks (teraamb isusb rnojb mojego troją nesti slyiati ćajati yoditi jako shde ne

transliteracja

k wędzi,

duda

rlbkb

Arraamb

Isush

moi

morgo, mojego

troi, troją

nesti

slyiati

ćaeti, ćajati

choditi

fko, jako

sbde

ne

§ 7. Ogólna charakterystyka scs. systemu fonologiczncgo

a. Samogłoski

samogłoski	pełne		zredukowane
	ustne	nosowe	ustne
szeregu tylnego	a o u y	2	b
szeregu przedniego	i e i	<	b

Powyrszy zasób fonemów samogtoskowych jest zgodny z końcowym stanem prasłowiańskim. Samogłoski szereg* tylnego (tylne) wymawiane były z cofnięciem języka ku tyłowi, z uniesieniem ku podniebieniu miękkiemu i dlatego nic wpływały na zmianę siadujących spółgłosek, które pozostawały twarde. Samogłoski szeregu "T    ^natomiast hy* *7"wwiane przy uniesieniu języka bardziej

^{tWardCmU (,ac}-    ⁵ " *wi^ku z tym zmi_Vk-

mn.ej^ym „opniu spółgłoski poprzedzają, a niekiedy także ^{?P ,,C}' ^Z***^dmcme "■ bfdzte omówione szczegółowo później.

—	b. Sonanty (.półgloaki rglotkotwórcac) f. /
sonanty	_ przednie (miękkie, palatałnc) tylne ftwar/łr* (iin» .1	f i
	* \^ł"*»uę, uicpaiatainci	r l

C.lo>ki tc mogły, podobnie jak samogłoski, pełnić funkcję zgłoskotwórczą, tj. być ośrodkiem sylaby w położeniu pomiędzy innymi spółgłoskami, np. krikt ^ kfkt, « nmfU, slinue =>    vUk& - vj'kb itp. Zdolność tę spółgłoski płynne

r, l zawdzięczają swojej artykulacji półotwartej (spółotwartej, sonorncj). Jak już wyżej wspomniano (por. § 6, 5), charakter zgłoskotwórczy r, / oddawały graficznie znaki &, b. W zabytkach scs. przeważają połączenia rs, Ib nad połączeniami r_b, U. Przyjmuje się, że istniejące w języku ps. i w klasycznym okresie scs. odinianki twarde i miękkie sonantów uległy później zmieszaniu i zredukowaniu do artykulacji twardej. Sonanty przednie (miękkie) w okresie swojego istnienia inogly, podobnie jak samogłoski szeregu przedniego, zmiękczać sąsiadujące spółgłoski.

c. Spółgłoski

spółgłoski	zwarto-wybuchowc 1	zwarto^1 szczelinowe	szczelinowe	półotwarte (sonornc) , płynne | nosowe
wargowe			(0 ®		m
p rzed nioj ęzyko we	t d		s z	r 1 !	n
przedniojęzykowe palatalnc		c? ni)	s $ i
śred n iojęz y ko we palatalnc	(?) (^1')		i d)	r r	A
tylnojęzykowe j k g			X

W przedstawionym wyżej zasobie fonemów spółgłoskowych należy wskazać na dwie ważne opozycje cech fonologicznych. Są to:

1) Opozycja twardości i miękkości. Twardymi stale były w języku scs. k, g, miękkimi natomiast —r c, y, (, s\ /, i (w ścisłej transkrypcji fonetycznej c\ i, s\ i, i). t\ d\ j, i, l\ w. Tu trzeba dodać, że scs. i ps. j miało raczej charakter niezgłoskotwórczego /. Być może, dialekt sołuński epoki cyrylo-metodejskicj miał jeszcze t\ d' < tj, kt\ dj, ale zachowane odpisy tekstów klasycznych z tego okresu oraz słowiańskie nazwy miejscowe w Grecji mają już tylko It, zd zgodnie z późniejszym rozwojem niektórych dialektów bułgarsko-macedońskich. Literacki język bułgarski uznał za normę it, id, współczesny macedoński natomiast

przyjął k\ /¹.    ^    .

Pozostałe spółgłoski, mianowicie p, b, t, d, t, z, r, m, n, r, I w położeniu przed samogłoskami szeregu tylnego były twarde (nicpalatalnc), a przed samogłoskami szeregu przedniego ulegały zmiękczeniu, jednak w stopniu słabszym niż. poprzednio

29

1

Por. Z. Stieber. Zaryt gramatyki porównmeauj j<xykóv> ,toteiańtlue/i, ca. I. Werwa¹¹ !%¹>. 1. 77.