chaiła Gorbaczowa i Jesse'a Jacksona. Mając na uwadze niewerbalny styl doskonałych mówców, przeanalizujmy niezwykle (odkrywcze wyniki badań nad komunikacją niewerbalną jako czynnikiem wpływu. Przekonamy się, że to, jak coś mówimy, może mieć równie duże znaczenie jak to, co mówimy. Takie właśnie oddziaływanie często pojawia się bez świadomego dostrzegania wskazówek, które umożliwiają wywieranie na nas wpływu bądź go blokują. Na kolejnych stronach książki znajdziemy dowody na to, że cechy głosu (jak np. głośność) i kontakt wzrokowy wpływają na wrażenia i przypisanie kontroli w wymianie spofceznej; własne emocje można zdradzać za pomocą mimiki i w ten sposób! wpływać na emocje odbiorcy. Można mimowolnie przyznać się do kłanjstwa w sposób niewerbalny, pewne zaś cechy głosu i gestykulacja oddziałują na perswazję, a nawet autopercepcję.
Wzrokowe i parajęzykowe składniki mowy ludzkiej wpływają na wrażenia, jakie odnosimy na temat innych, i zazwyczaj jesteśmy w pełni świadomi niewerbalnych ccch, które wywrą konkretne wrażenie. Możemy posługiwać się nimi dla kontrolowania własnych odczuć oraz odczytujemy je z niewerbalnych znaków, które przesyłają nam inni) ludzie. Ktoś, kto łatwo się czerwieni i unika kontaktu wzrokowego z nowo poznanymi osobami, prawdopodobnie zostanie uznany za osobę nieśmiałą. Ktoś, kto (zwracając się do nas) usztywni się i będzie się poruszał jak manekin, przesyła sygnał, że jest osobą o wysokim statusie. Także chwilowe emocje, jak gniew, sygnalizowane są niewerbalnie; czasem świadomie poszukujemy takich niewerbalnych sygnałów, np. „groźnych spojrzeń” czy z nagła podniesionego głosu. Reżyserzy i nauczyciele aktorstwa uczą aktohów specyficznej gestykulacji i wyrazów twarzy dla wywołania u widzów pożądanych emocji. Nasza świadomość tych sygnałów odzwierciedla fykt, że w ramach danej kultury pewne zachowania ekspresywne stają się normami: wszyscy na dość wczesnym etapie życia rozwijamy podobne nawyki ekspresji emocjojialncj i charakterologicznej oraz uczymy się rozpoznawać-i identyfikować podobną ekspresję u innych (Mchrabian, 1981).
Wydaje się ponadto, że ludzie żyjący w różnych kulturach doświadczają co najmniej siedmiu podstawowych emocji i przypisują im tc same wyrazy twarzy (Ekman i Fricsen, 1971; 1986). Owć uniwersalne ekspresje
RYCINA 72. Jakie emocje przeżywają d ludzie? Istnieją dowody na to, że ich wyrazy twarzy odzwierciedlają siedem powszechnie rozpoznawanych emocji: (a) szczęście, (b) zaskoczenie, (c) gniew, (d) strach, (e) smutek, (f) zgodę, (g) odrazę. |
(Za: Ekman i Friescn, 1966).