skanowanie0110

Wiek w latach

Ryc. 4.2. Przeciętny zasób słów (liczba słów podana na osi rzędnej) w 10 grupach dzieci w różnym wieku.

oraz ogólny rozwój dziecka zależą od postępu mielinizacji włókien nerwowych oraz powstawania dominacji korowej półkul mózgowych w ośrodkowym układzie nerwowym, która w odniesieniu do mowy ostatecznie wykształca się ok. 5 rż. U przeszło 80% dzieci z opóźnionym rozwojem mowy i języka stwierdza się patologiczne zapisy EEG.

Rozwój mowy u dziecka można podzielić na dwa okresy: a) prelingwalny do ok. 8—9 mieś. ż., tj. do czasu rozumienia mowy i b) postlingwalny, okres dalszego rozwoju i doskonalenia mowy i jej form syntaktyczno-gramatycz-nych. Do 4—5 rż. mogą istnieć pewne zaburzenia mowy, które uważa się za fizjologiczne. Do nich należą: zwolnienie tempa mowy, powtarzanie niektórych sylab (clonus), skracanie wyrazów, zamiana sylab, przesada w stosowaniu rytmu i melodii mowy, niegramatyczne wyrażanie się, upraszczanie wypowiedzi (unikanie trudnych połączeń spółgłoskowych i złożonych struktur syn taktycznych), częste stosowanie pytań, zdrobnień i trybu rozkazującego. Do 5 rż. mogą występować też pewne zniekształcenia w artykulacji „r” i spółgłosek trących i zwartotrących.

Zestawienie poszczególnych etapów rozwoju mowy przedstawiono w tato. 4.1.

Zestawienie etapów rozwojowych mowy

Tabela 4.1

Wiek w miesiącach	Wokałizacja i mowa
1—.6	A. Okres przedjęzykowy (prelingwalny) krzyk odruchowy, na początku niezróżnicowany, później zabarwiony cechami komfortu lub dyskomfortu
2—6	gaworzenie, najpierw samogłoski przednie, „zabawa samogłoskami”, później sylaby ze spółgłoskami, rzadko „r” i „szeregu s c z”, początek intpnacji i akcentowania
8—9	naśladowanie dźwięków najpierw tworzonych przez dziecko, potem przez otoczenie, echolalia fizjologiczna, redukcja dźwięków do typowych dla języka ojczystego
10—12	początek rozumienia mowy B. Okres pojęzykowy (postlingwalny)
12—18	zdania jednowyrazowe, zasób stów — ok. 50, spełnianie prostych poleceń, początek symbolizacji.
18—21	zdania dwuwyrazowe, żargon dziecięcy jako następstwo, a zarazem na tym etapie odpowiednik „zaibawy” samogłoskami, zasób słów ok. 200, początek rozumienia prostych pytań, początek rozwoju morfologii języka (zasad gramatycznych)
24—26	zdania z większą liczbą wyrazów, pytające, zaprzeczające, początek stosowania przyimków i zaimków, czasowniki rzadko używane, zasób słów znacznie zwiększony — 600—900, spontaniczne tworzenie nowych wyrazów
36-60 do 70—80	złożone zdania, potknięcia gramatyczne rzadsze posługiwanie się trudnymi i rzadkimi strukturami gramatycznymi, u części dzieci pewne tzw. fizjologiczne zaburzenia mowy

PIŚMIENNICTWO

457, 401, 51i2, 720, 721, 790, 86®.

225

15 — Foniatrta kliniczna