str0065

Ośrodkiem odruchu nazywamy obszar w ośrodkowym układzie nerwowym, w obrębie którego następuje przełączanie się impulsów z drogi doprowadzającej na drogę odprowadzającą. W skład ośrodka wchodzą następujące elementy: 1) ciała komórkowe neuronów odprowadzających (efe-rentnych), 2) neurony wstawkowe (interneurony) przekazujące stan czynny z neuronów doprowadzających na odprowadzające, 3) zakończenia wypustek centralnych neuronów doprowadzających i 4) inne neurony i synapsy modulujące stan pobudzenia ośrodka.

Drogę odprowadzającą luku odruchowego stanowią aksony neuronów eferentnych, a efektor — narząd, którego czynność jest modyfikowana (zwiększana lub zmniejszana) w wyniku reakcji odruchowej.

Rozróżniamy odruchy proste i złożone. Odpowiednio różnym stopniem złożoności odznaczają się ich łuki odruchowe (rys. 23). Łuk najprostszego odruchu składa się tylko z dwóch neuronów: doprowadzającego i odprowadzającego. Taki odruch nazywamy dwuneuronowym lub monosyna-ptycznym, ponieważ w ośrodku tego odruchu znajduje się jedna tylko synapsa. Odruchami monosynaptycznymi są niektóre odruchy regulujące napięcie mięśniowe, należą one jednak do wyjątków. Przeważnie bowiem czynność układu nerwowego kręgowców opiera się na odruchach złożonych. Łuk odruchu złożonego zawiera co najmniej trzy neurony (czyli jeden neuron wstawkowy między neuronami wymienionymi wyżej). Łuki

ri;

OŚRODEK ODRUCHU __J-synapsa

£.

NEURON DOPROWADZAJĄCY

NEURON ODPROWADZAJĄCY

9 -

ri

j

|    (°) .j. neuron wstawkowy

R-receptor E- efektor

“kierunek przewodzenia impulsów

Rys. 23. Części składowe luku odruchowego. A - luk prostego odruchu dwuneuronowego (monosynaptycznego), B — luk odruchu złożonego zawierający jeden neuron wstawkowy (interneuron), C wieloneuronowy odruch złożony. Pole ograniczone linią przerywaną ośrodek odruchu

5 - Biologiczne mechanizmy... 65