str)9

Mod«te wychowania rąp4anal fdąty 299

stają się utopiami. Przedmiot jest podmiotem w formie uduchowionej. Byt społeczny określa świadomość. Położenie życiowe określa świat życia. Wychowanie jest prowadzeniem ku rewolucyjnej świadomości.

^ Dla teorii krytycznej emancypacyjne dążenie do humanitamości jest naukowym kamieniem probierczym. Wychowanie to tworzenie świadomości krytyczno-eman-cypacyjnej.

►    Konstruktywizm daje poznaniu struktury aksjomatyczne, do których można innowacyjnie dołączać teorie. Teoria staje się projektem. Obiekt jest konstruowany przez podmiot. Wychowanie to kreatywny projekt innowacji.

►    Pragmatyzm dopuszcza jedynie wiedzę możliwą do zastosowania, dającą się spożytkować w praktyce. Teorie ujmują to, co korzystne dla działania. Obiekt musi stanowić praktyczną korzyść dla podmiotu. Wychowanie to strategia wywierania wpływu służąca społeczeństwu.

I 5.3. Główne modele pojęcia

5.3.1. Wychowanie Jako pomoc w asymilacji kulturowej

I 5.3.1.1. Wyjaśnienie pojęcia

Formula „wychowanie jest pomocą w asymilacji kulturowej” była do lat osiemdziesiątych XX wieku punktem wyjścia dla pojęcia wychowania. Została ona ugruntowana i wyróżniona szcze-

►    Funkcjonalizm podkreśla stosunek poznania do założonych celów, które należy osiągnąć. Teorie są sposobami prezentacji skutecznego wyjaśnienia stosunku podmiotu i obiektu. Wychowanie jest przypisywaniem ról.

►    Cybernetyka widzi w poznaniu system sterowania i regulowania relacji podmiot — obiekt. Wychowanie to system wejście - wyjście składający się z nadawców i odbiorców.

►    Teoria działania to system odniesienia praktyki. Zawiera prezentację źródeł i form działania w odniesieniu do ich cech statycznych i dynamicznych, a także ich konkretnej realizacji. Wychowanie jest ścieżką działania wiodącą do celów operacyjnych.

►    Teoria systemowa chce na podstawie współdziałania wszystkich kierunków wyjaśnić elementy wspólne i linie dzielące oraz ich działanie i sposób kształtowania. Wychowanie jest częścią dynamicznego procesu wymiany pomiędzy jednostką i społeczeństwem.

wychowania

gólnic przez Wernera Locha⁴¹. Zasadniczo głosi ona, że człowiek wzrasta wśród istniejących już kulturowych sposobów życia i uczy się ich przez imitację i próbowanie. Asymilacja kulturowa przebiega dzięki wzajemnym kontaktom osób dorastających z otaczającym ich światem i przez uwewnętrznienie jego substratów.

Pojęcie asymilacji kulturowej wyjaśnia przede wszystkim przejęcie form życia, sposobów i reguł zachowania oraz zwyczajów do subiektywnego

KONTEKSTY

Przykładem typowego zwyczaju dla naszego kręgu kulturowego jest zdmuchiwanie świeczek na torcie urodzinowym. W innych kulturach zdmuchiwanie świec z okazji takich uroczystości ma związek raczej ze śmiercią niż z urodzinami. Na przykład w Meksyku zwyczaj nakazuje pozostawienie palących się świeczek na torcie i rozpoczęcie go bez usuwania ich. Wzorce kulturowych światów stają się więc tradycją dzięki rytuałom i mitom, których pochodzenie jest często nieznane.

Ho W- iHSi Enkultunition ais anlhmpobgischer Grundbegriffder Pdtlagogik, „Hildung uńd Erzichung” 1968, nr 21, s. 161 i nast.