str(4

Podstawy nauk o wychowaniu

Ponieważ spotkanie ze światem nie powinno zatracić się w obszarze indywidualnej interpretacji, przeciwnie, winno być przejrzyste i ponadindywidualne, musi utrwalać ogólne znaczenia świata, które jako dobra kultury ujęte są w sposób naukowy, emocjonalny i instrumentalny, tak też można się ich uczyć. W pewien sposób myślenie to przypomina dyskusję na temat wyobrażenia tego, co jest istotne w pojęciu kształcenia W. Klafkiego³¹. Są to wyobrażenia „podstawowych form i treści ludzkiego samopoznania i poznania świata [...], które dopiero umożliwiają sensowne działanie”³². Później pojawia się umiejętność krytycznego podejścia do siebie i świata, zdolność argumentowania i empatia³³. Krytyka istniejących treści kształcenia odnosi się również do tego, co istnieje, co poprzez dyktat polityki kształcenia zostało wymuszone na świadomości kulturowej. Kształcenie, którego najwyższą formą jest kształcenie średnie, szybko staje się narzędziem selekcji. Kształcenie pojmowane jako indywidualny potencjał pokonania przeszłości i przyszłości staje się uwalniającą antyrzeczywistością³⁴.

I 5.1.3.4. Wychowanie jako proces

Postrzeganie wychowania jako procesu wymaga wyjścia poza statyczność definicji i odwołania się do praktyki. Wychowanie jest szeregiem zmieniających się sytuacji, których nie da się przewidzieć, nie da się ogarnąć wzrokiem ani nimi sterować. Są to sytuacje mające często dramatyczny przebieg zdarzeń, które nie zawsze można uogólniać czy ująć w postaci teorii, nie mówiąc o możliwym wyjaśnieniu ich przyczyn.

Podejmiemy jednak próbę odszukania podstawowych źródeł przebiegu procesu, rozwoju

³¹    W. Klatki, Neue Studien Bildungslheorie und Didak-lik. Zeilgemdsse Allgemeinbildung und kritisch-konstrukłive IJidaktik, Wcinheim: Beltz 1996.

³²    F. W. Kron, Grundwissen..., s. 77.

³³    W. Klatki, op. cit., *. 78.

³⁴    H.-(. Heydorn, Zu einer Neufassung des Bildungsbe-grifji, Frankfurt a, M.: Suhrkamp 1972.

Tabela 5.1. Źródła procesu kształtowanie ytdnnmsi

Źródła procesu kształtowania jedność
Egzystencjalne źródła wzrostu: Indywidualność Przynależność (rodzina, kultura, reiigk/ Bezpieczeństwo Poszanowanie Wolność tworzenia, działania i decydowania
Źródła wzrostu i rozwoju zależne od zachowania: •    pozytywne wzmocnienie •    wynagrodzenie •    pochwała •    wzór	Psychiczne źiódfo wy*. I rozwoju;' •    uzdolnienie •    talent •    inteligencja •    kreatywność •    doświadczenie
Energie psychiczne: •    asocjacje •    potrzeby •    instynkty •    wola •    nastawienie	SHy duchowe: •    emocje •    sympatie SHy umysłu: •    zaufanie •    bliskość •    radość •    agresja •    zazdrość •    lęk •    smutek •    złość •    gniew •    pogarda •    szacunek •    nienawiść •    miłość
Psychosomatyczne źródła wzrostu i rozwoju: •    szczęście •    zdrowie e dobre samopoczucie •    dojrzałość życiowa	Biologiczne źródła wzrostu i rozwoju: •    cielesność •    płeć •    wiek żyda
Duchowe źródła rozwoju: •    duch •    rozsądek •    rozpoznanie •    umiejętność w zakresie refleksji, analizy i diagnozowania •    umiejętność krytykowania •    świadomość etyki •    intuicja •    poglądy	Cielesne źródła wzrostu i rozwoju: •    siła •    zręczność •    język ciała

Źródło: opracowanie własne