WSP J POLM114

LUDOWY STYL ARTYSTYCZNY

JERZY BARTNIIŃSKI

Dwie perspektyw)'. - Odrębność funkcjonalna i strukturalna. - Ludowy styl poetycki lako interdialekt. - Formuliczność. - Pierwsze źródło odrębności: potrzeby śpiewu. - Drugie źródło odrębności: potrzeby rytmu. - Podstawowe źródło odrębności: potrzeby estetyczne. -Powtórzenie, paralelizm. symboL - Wzorce tekstowe. - Ewolucja ludowego stylu poetyckiego. - Bibliografia

Dwie perspektywy

Ludowy język poetycki, czyli język chłopskiego folkloru funkcjonuje w polskiej tradycji kulturalnej w dwu odniesieniach: wewnątrz kultury ludowej kontrastuje z potoczną mową ludową, w ramach zaś ponadregionalnej kultury ogólnonarodowej jest postrzegany w opozycji do wysokiego, literackiego stylu artystycznego jako narzędzie poezji ludowej, w jej wielu gatunkach z pieśnią ludową na miejscu pierwszym. Na tym drugim poziomie literatura polska wypracowała sobie - w procesie wielowiekowego poznawania folkloru i obcowania z nim - pewien obraz ludowego stylu artystycznego, który jest wprawdzie nieco odmienny u różnych poetów - od Kochanowskiego i Mickiewicza po Konopnicką i Tadeusza Nowaka - ale równocześnie dość spójny, oparty na skończonym zestawie środków formalnych, spajających je zasad i motywujących wartości. Za cechy rozpoznawcze ludowego stylu poetyckiego przyjęło się uważać zdrobnienia, paralelizm obrazów przyrody i przeżyć człowieka oraz technikę budowania tekstu metodą powtórzeń. Zasadą poetycką miałaby być uczuciowość, naiwność wyobraźni wrażliwej na zewnętrzne podobieństwa oraz prostota. Ten literacki obraz języka folkloru, bez względu na to, jak dalece interesujący i trafny, stanowił funkcję programów artystycznych kolejnych epok literackich i poszczególnych autorów i nie może zastąpić pytania o to, czym folklor jest w swoim