0000021 (7)

IV.    Siły mięśniowe rozwijane podczas pracy. Ta grupa ocen dotyczy sił mięśniowych rozwijanych przy obsłudze narzędzi i maszyn oraz wykonywaniu różnych czynności, które wymagają podnoszenia i przenoszenia ciężarów. Jest zasadą, że inwalida przy czynnościach związanych z dźwiganiem nie może przekroczyć 50% swoich możliwości określonych w warunkach laboratoryjnych. Wielkość sił potrzebnych do obsługi narzędzi i maszyn porównuje się z maksymalnym poziomem siły izometrycznej inwalidy zmierzonej laboratoryjnie. Bardzo ważne jest także, na jaką wysokość i z jaką częstotliwością oraz na jaki dystans ciężar jest przenoszony. Te wszystkie ważne składowe uciążliwości pracy są przedstawione w arkuszu rejestracji wymogów pracy.

V.    Wydatek energetyczny na pracę. Wydatek energetyczny rośnie wraz ze wzrostem intensywności pracy mięśniowej. Mechaniczna praca mięśni może osiągnąć maksimum wyłącznie przy średnim ich obciążeniu. Ilość pracy mechanicznej spada zarówno przy obciążeniu zbyt małym, jak przy nadmiernym. Aby wykonać pracę w sposób najefektywniejszy, należy dobrać obciążenie zgodnie z zasadą, że moc, którą może rozwinąć mięsień, jest osiągana przy około 1/3 maksymalnej siły. Praktycznie największą moc otrzymuje się, gdy zarówno opór, jak i prędkość są równe około 1/3 ich wartości maksymalnych. Sprawność mięśni w przetwarzaniu energii chemicznej w pracę mechaniczną nie jest duża i wynosi około 20—30%. Dla porównania można podać, że sprawność spalinowych silników wysokoprężnych wynosi 60—-80%.

Wydatek energetyczny rośnie wraz z wymiarami ciała badanego. Różnice między ilością energii wydatkowanej przez osobnika niskiego i lekkiego oraz osobnika wysokiego i ciężkiego w analogicznych warunkach mogą dochodzić do 20%.

Do oceny wydatku energetycznego pracy stosować można metody pośrednie, oparte na pomiarze częstości tętna. Takiej oceny można dokonywać w sposób ciągły przez cały dzień pracy lub wyrywkowo (w sumie w ciągu jednej lub dwu godzin) w momentach tak dobra-nach, aby uzyskać charakterystykę fizjologiczną całego dnia roboczego biorąc pod uwagę wydolność biologiczną ustroju.

Przeciętny wydatek energetyczny z reguły wyraża się w kiloka-loriach na minutę i można go porównywać z maksymalną wydolnością inwalidy, którą bada się w warunkach laboratoryjnych stosując odpowiednie próby czynnościowe do określania maksymalnego pułapu tlenowego ¹. Trzeba tu podkreślić, że koszt energetyczny pracy wykonywanej przez inwalidę nie może przekraczać 50% jego maksymalnej wydolności.    ,

VI.    Fizyczne warunki pracy. Stosujemy tu wywiad iub specjalne pomiary. Uzyskane dane wpisujemy do odpowiedniej rubryki tabeli w arkuszu rejestracji.

VII.    Ocena koordynacji ruchów oraz narządów zmysłów.

VIII.    Ocena takich czynników, jak inteligencja, przygotowanie techniczne, poczucie obowiązku, odpowiedzialność itp.

IX.    Wymagania zawodowe, na przykład: potrzeba przeszkolenia zawodowego, doszkalania, wyniki badania możliwości dostosowania osób z niedomaganiami psychicznymi do określonego stanowiska pracy. Do określania tych wymagań bardzo przydatna jest metoda prób pracy.

W arkuszu rejestracji uciążliwości pracy zastosowano, jako podstawową, trzystopniową skalę ocen: 1 — 4 — 7. Ten system ocen występuje w grupach I—III, tzn. tam, gdzie można spotkać się z różną intensywnością czynności roboczych. W skali tej: 1 oznacza, że czynność jest rzadko wykonywana w czasie dnia roboczego, 4 — że wykonywanie tej czynności zajmuje do 50% czasu dnia roboczego, 7 — zaś oznacza nasilenie wykonywania czynności znacznie powyżej średniej, która wynosi około 50% maksymalnych możliwości człowieka.

W niektórych tabelach zastosowano skalę dwustopniową. W grupach VII i VIII stosuje się skalę 4 i 7 punktów. Oznacza to po prostu, że w określonych warunkach występuje potrzeba wykorzystania określonego poziomu umiejętności, ostrości zmysłów, inteligencji itp. w 50 i więcej procentach podczas dnia roboczego.

Dzięki tak prowadzonej analizie można uzyskać obiektywne dane o uciążliwości pracy inwalidy. Wyrażenie oceny w odpowiednich jednostkach umożliwia porównywanie technik pracy różnych inwalidów. Opracowana przez Instytut Polio w Kopenhadze metoda może być także stosowana do oceny aktualnej i przyszłej pracy inwalidy oraz wyznaczać kierunek badań laboratoryjnych potrzebnych do oceny fizycznych i psychicznych możliwości podjęcia przez inwalidę pracy.

Przedstawione zagadnienie rejestracji uciążliwości pracy mimo zastosow'ania niezbędnych uproszczeń, jak na przykład ocena wydatku energetycznego na pracę za pomocą sumy tętna, jest w dalszym ciągu dość skomplikowana i wymaga opracowania szczegółowych metodyk prowadzenia badań i obserwacji. Jest to niezbędne szczególnie do oceny sił mięśniowych rozwijanych przy obsłudze danego stanowiska pracy i wydatku energetycznego na pracę.

2.2. ZAANGAŻOWANIE SIŁY MIĘŚNIOWE!

W WYBRANYCH POZYCJACH PRZY PRACY

W wielu uprzemysłowionych krajach niewydolność w obrębie kręgosłupa jest bardzo powszechną dolegliwością. Wiadomo jest, że mięśnie pleców są bardzo ważnymi mięśniami antygrawitacyjnymi.

43

1

Pułap tlenowy — maiksymalna ilość tlenu, którą organizm ćwiczącego może przyswoić podczas pracy fizycznej.