024

24

wanym jelcem nie spotkaliśmy się w pracy Oakeshotta²⁵. W znacznie bogatszej rozmiarami publikacji A. Bruhn-Hoffmeyer forma zbliżona pojawia się tylko dwa razy²⁶. Sądząc, że za wcześnie jeszcze byłoby występować z propozycją utworzenia nowej jednostki systematycznej (chyba zresztą tylko w kategorii jelców?), poprzestajemy na razie na wstępnym zasygnalizowaniu naszego spostrzeżenia.

Chronologia zabytków

Z konieczności podyktowanej specyfiką materiału, w masie swej archeologicznego, anonimowego i pochodzącego z przypadkowych znalezisk luźnych, musieliśmy oprzeć nasze ustalenia chronologiczne na kryteriach typologii. Należy jednak dodać, iż nie poprzestając na ogólnym datowaniu całych typów proponowanym przez naszego angielskiego poprzednika, staraliśmy się określić wiek każdego zabytku z osobna porównując go z analogiami opublikowanymi w pracach wcześniejszych. Zdajemy sobie zresztą sprawę, że i ta zasada postępowania nie daje dostatecznych gwarancji, ponieważ i owe analogie na ogół datowane były na podstawie analizy typologicznej. Aby jednak uzyskać rezultaty pewniejsze należałoby dokonać, choćby tylko w skali polskiej, długiej i bardzo czasochłonnej pracy polegającej na przeprowadzeniu badań technologicznych, na skrupulatnym zebraniu i zinterpretowaniu źródeł pisanych, a wreszcie na zewidencjonowaniu i przeanalizowaniu wszystkich wchodzących w rachubę, dobrze datowanych źródeł ikonograficznych, skoro znikoma jest ilość oryginalnych zabytków, które można by wykorzystać jako datowniki wzorcowe²⁷. Sądzimy, że praca ta jest niezbędna i że będzie wykonana w przyszłości, sądzimy jednak również, iż niesłuszne byłoby oczekiwanie na jej rezultaty bez podjęcia już w chwili obecnej próby schronologizowania naszego materiału, choćby nawet uzyskane wyniki miały tylko ogólne, orientacyjne znaczenie.

²⁵    Najbliższą, ale nie pełną analogię stanowi miecz wyłowiony z Tamizy koło Westminsteru, datowany (na podstawie stylu okuć pochwy) na ok. 1310—1340; Oakeshott, op. cit., s. 138, ryc. 125.

²⁶    Bruhn-Hoffmeyer, op. cit., t. 2, tabl. XXXII a, miecz prawdopodobnie typu XVIa, T, 1, (jeśli można sądzić na podstawie nie dość wyraźnej fotografii) datowany: 1375—1400, z Nat. Mus. w Kopenhadze, nr R29M13; tamże, tabl. XXXVIIa, miecz typu XVIIIe (uznanego za regionalny, duński), datowany: ok. 1400, z Nat. Mus. w Kopenhadze, nr D/496.

²⁷    Przypominamy, że w naszym wypadku jako takie wyznaczniki wchodzą w rachubę tylko „Szczerbiec” (Kraków I), miecz Przemysława-Ottokara (Santok II) i miecz z grodziska w Santoku. (Santok I), ten ostatni ze względu na dodatkowe kryterium stratygraficzne, uściślające jego chronologię. Do tego z mniejszym stopniem pewności można dołączyć miecze z Płowieć i Piołunowa (I i II) jako ewentualnie związane z bitwą z r. 1331.