0000001 12

demu procesowi naprawiania towarzyszy mniejszy lub większy odczyn zapalny. Rozróżnia się gojenie ran doraźne i opóźnione. Doraźne gojenie się j-any niepowikłancj trwa zazwyczaj 7—14 dni. Gojenie opóźnione rany, np.

powodu zakażenia, może trwać kilka tygodni lub dłużej, w zależności od ikrwienia tkanek. Przebieg gojenia ran u dzieci jest szybszy niż u ludzi

itarszych.

Gojenie ran zależy zarówno od stanu miejscowego, jak i ogólnej wydolno-;ci organizmu. Niektóre choroby, np. cukrzyca, miażdżyca tętnic, zaburzenia krążenia krwi w niewyrównanych wadach serca, wpływają ujemnie i opóź-iiają gojenie rany. Zaniedbanie unieruchomienia lub niedobór witamin i nie-lożywienie wpływają również ujemnie na przebieg gojenia rany.

IZŁAMANIA

'rzerwanie ciągłości kości następuje pod wpływem dużych urazów. Niekiedy ość łamie się z błahego powodu, ale tylko wtedy, gdy jest osłabiona (np. przez

Ryc. 14. Rodzaje złamań kości: a, b — złamania poprzeczne, c — złamanie skośne, d — złamanie spiralne, e — złamanie z rozkawałkowaniem odłamów.

b    cd

h.'c. 15, Rod/ajc pr/.cmics/c/cn odlannm: u manie bez przemieszczenia, b — przemieszczenie boczne, <• — przemieszczenie boczne ze skróceniem odłamów, d — przemieszczenie z wydłużeniem odla-mow i skręceniem odłamu obwodowego, e — ustawienie kątowe.

Józef Czopik

RODZAJE USZKODZEŃ NARZĄDU RUCHU

Uszkodzenia narządu ruchu występują najczęściej w wyniku urazów mechani, nych, rzadziej termicznych lub chemicznych itp. Każdy uraz wywołuje zmią miejscowe i ogólnoustrojowe. Objawy choroby zależą od jego siły i rodzaju, miejsca zadziałania oraz od miejscowej i ogólnej reakcji ustroju.

Wśród objawów miejscowych należy wymienić przede wszystkim: ból o upośledzenie czynności uszkodzonego odcinka, np. ręki lub nogi.    .

Rozróżnia się uszkodzenia zamknięte oraz otwarte. Zamkniętymi obraź niami są te, w których siła urazu nie doprowadza do przerwania ciągło skóry, a więc zetknięcia się tkanek wewnętrznych ze światem zewnętrznym, , równoznaczne jest z ich zakażeniem, mogącym prowadzić do groźnych powikła

Małe i zamknięte obrażenia tkanek miękkich narządu ruchu określa g mianem stłuczeń. Stłuczenia tkanek objawiają się: bolesnością miejscową, a moistną i uciskową, zwiększonym uciepleniem skóry, zaczerwienieniem i obrzl kiem. Nierzadko stwierdza się otarcia naskórka i zasinienie z powodu podskó nego wylewu krwi. Stłuczenia obejmują przede wszystkim skórę i tkankę po skórną.

Urazy ciężkie uszkadzają tkanki miękkie położone głębiej: mięśnie, toreb stawowe, więzadła, nerwy i naczynia krwionośne itp. Związane z tym wynacz; nienia krwi tworzą blizny łącznotkankowe, a nieraz zwapnienia lub patologie ne tworzenie się kości (w obrębie mięśni, stawów itp.).    _

Zdarza się, że do zamkniętego uszkodzenia mięśnia dochodzi w wyniki silnego skurczu. Ulegają wówczas przerwaniu włókna mięśniowe, ścięgna lut następuje oderwanie mięśnia wraz z przyczepem kostnym. Niekiedy z powodl rozerwania omięsnej lub powięzi powstaje przepuklina mięśniowa, objawiający się powstaniem guza powiększającego się przy skurczu mięśnia.

Zamknięte uszkodzenia mięśni dzieli się na: naciągnięcia, naderwania i przerwania. Naciągnięcia charakteryzują się nieznaczną bolesnością przy ruchaclł Nic ma ograniczenia siły mięśniowej ani zakresu ruchów. Naderwania powcl dują wyraźne upośledzenie sprawności i siły kończyny oraz dużą bolesnośj tkanki. Przerwania objawiają się silnym bólem, skurczem mięśniowym, rozlegL łym wylewem krwawym i unieczynnieniem danego mięśnia, np. niemożnoś# wspięcia się na palce w przerwaniu mięśnia trójgłowego łydki. Badaniem dotjj kowym wyczuwa się zazwyczaj przerwanie ciągłości mięśnia.

USZKODZENIA OTWARTE

Rany dzielą się na: cięte, tłuczone, szarpane, miażdżone, kłute, kąsane i po strzałowe. Rozległość uszkodzonych tkanek i stopień zanieczyszczenia bakteryj nego zależą od mechanizmu i rodzaju zranienia.

Każda rana ma samoistną skłonność do gojenia się, które odbywa się wsku tek odrastania tkanki macierzystej lub zastąpienia ubytku tkanką łączną. Każ

,otwór, z powodu niedorozwoju itp.). Złamaniu kości może towarzyszyć

r? r? d? c? c?

Ryc. 16. kompresyjne złamanie trzonu kręgu piersiowego.

24

25