10 11 [RozdzielczoϾ Pulpitu]

1

tacfconah m\ ohriuy    io/ik «•brrÄ™dy. Malunki lc |Ciln_U/Å‚

«r nnkaimą m laki raA^amj innlków 7inuniaj.|eveh świadom^ '^k/

hciwszc wzmianki aa Iciaal tytoniu i 149* r. dotyczy wy_pi kriwlofa Kolumba (Rosenhan 1> L SeligOHin M li. I\ 1994). nunym lÄ…dzie a\suI oa poczÄ™stowany prze/ tubylców. Indian Ara**/' sus/oiwmi limiu o tomu Niektót/y badacze uważajÄ…, żc ChiÅ„czycy /_d._# uprawiać tytoÅ„ dużo wczeÅ›niej iii/ miaÅ‚o miejsce odkrycie Ameryki ki/wiola koluniKi Sie na jednak dowodów jednoznacznie potwier^ jÄ…cyct tet takt

Titomowi nadawano rozmaite naw. NazwÄ™ ..nikotyna** zapropono*, Lmj;v dc <iiuh‘ PochodziÅ‚a ona od owaka francuskiego ambasado^ w Li/homc Jeana Nkiu. kum jako pacrwsrr ro/win;*! uprawÄ™ tytoniu * ^ tugalu i byt a duit) mierze odpowiedzialny za wprowadzenie tej aa (bór królewski w Paryżu. Jakkolwiek okreÅ›lenie „tytoÅ„" przyjęło * i zdominowaÅ‚o wwikie po/ostale. to nicotumo pozostaÅ‚a jako nazwa₁₍₍ dzajowa«mejriHlim (1 rod/irn Solmeaw).

Pierwotnie tytoÅ„ byÅ‚ palony w fajkach, po/mej hardziej popularne Mak, W palenie w formie papierosów 1 cygar (Janc/.ik G.. Kicjna A., I99K). h_m ve papierosy skÅ‚adaÅ‚y sic 1 ty toniu umieszczonego w laskach / trzciny cukrw wej KawaÅ‚ki lisa tytomowych zawijano te/ w Å‚uski kukurydzy luh „pako*,, no ' w inne warzywa Menie tytoniu pod portaciÄ… papierosem byÅ‚o bard/.. rtvpowvcchnu«)c w XVIII wieka a pierwsza fabryka zajmujÄ…ca siÄ™ pmdd qy pyitroMm powstali w Hawanie aa Kubie w poÅ‚owie XIX stulecia¹

StewoaftoM pochodu najprawdopodobniej od któregoÅ› 1 dwóch sk arabskich d-bikl (antymon, delikatny, drobny proszek) lub oL-gfuil |/|y duch). Zdaniem antropologów alkohol towarzyszy czÅ‚owiekowi praktya mc *hJ zarania jcgod/ie/óu. fticzÄ…ikowopcÅ‚ml on funkcje fizjologiczne {u-dukcja bólu. zmÄ™czenia). psychologiczne (redukcja lÄ™ku. odprężenie. <du motanie) i spoÅ‚eczne (uÅ‚atwienie kontaktów, element obrzÄ™dów 1 pnknt religijnych). Z czasem zaczÄ…Å‚ speÅ‚niać również funkcje ckonomic/ne 1 polityczne. Pierwsze napoje alkoholowe powstaÅ‚y w sposób niennuermm 1 przypadkowy w wyniku fermeatacp winogron (wino) i ziarna jÄ™cznuennef (piwo). Nic sjW»b jest dzisiaj ustalić, co byÅ‚o pierwsze. O winie i piw wspominajÄ… podmdiÄ…or sprzed ok. 5000 lal p.n.c. teksty pisma klinowej / Me/opoiamn oraz egipskie papirusy 1 ok 3500 r. p.n.c. Wiadomo tez, ft ok. 2400 lal p n.c, król Krety wprowadzi! podatek od produkcji w ma. Z * nwh pr/eka/ow historycznych wynika, ze 1000 lat p.n.c. winoroÅ›l uprawiano

m tow p^caa mrno mm makie u ku*/it L Imośm

om

juz w poÅ‚udniowej Grccjt i ItiÅ‚n. i * ok IV w ne trafiÅ‚a au do Europy zachodniej i Å›rodkowo-wschodniej. Na wiÄ™kszÄ… *kak aa&o w Europie opluwać czysty alkohol w VU1 w. n c„ poczÄ…tkowo i żyta. i od poÅ‚owy XVIII wieko / ziemniaków. Trudno jest jednoznacznie ustalić, kio i kiedy przeprowadziÅ‚ po raz pierwszy proces destylacji i otrzyma! czyity alkohol (destylat) Przypunt-cza siÄ™. że byÅ‚ to arabski lekarz Phazes. Prawdopodobnie proces ten potrafili przeprowadzić kapÅ‚ani w starożytnym Egipcie. Podczas rchgijnuh obrzÄ™dów polewali okrycia gÅ‚owy alkoholem i podpalali je. PÅ‚onÄ…cy alkohol otaczaÅ‚ gÅ‚owÄ™ ognistÄ… aureolÄ…. Widok ten skÅ‚aniaÅ‚ ludzi do oddawania kapÅ‚anom czci boskiej. Z przekazów pisemnych wiadomo tez. że Arystoteles znal czysty alkohol. uzyskujÄ…c go poprzez gotowanie wysokoprocentowego wma (wino palone). W drugiej poÅ‚owie XIII wieku francuski profesor Arnold de Yifcinowa zastosowaÅ‚ alkohol w medycynie. Byl to Å›rodek przeowrobnany. przeciwbólowy oraz zapobiegajÄ…cy nudnoÅ›ciom

CzÅ‚owiek od niepamiÄ™tnych czasów usiÅ‚owaÅ‚ ratować swoje iluzoryczne pragnienia poprzez zmianÄ™ wizji Å›wiata' WykorzystywaÅ‚ do tego me tylko alkohol, ale również inne dary otaczajÄ…cej go przyrody - soki znajdujÄ…ce siÄ™ w korzeniach lub liÅ›ciach niektórych roÅ›lin. W zapiskach pochodzÄ…cych z różnych kultur i siÄ™gajÄ…cych bardzo odlegÅ‚ych czasów wspomina uÄ™ o używaniu substancji odurzajÄ…cych â–  haszyszu jako Å›rodka znieczulajÄ…cego, oparów konopi dodajÄ…cych odwagi. Marko Polo. podróżnik i odkrywca, pozÄ™ w swych dziennikach, że wyciÄ…g z konopi wykorzystywali Persowie w czasie walk religijnych.

Do Europy narkotyki zostaÅ‚y sprowadzone w XIX wieku z Egiptu i Indu. foczÄ…tkowo byÅ‚y stosowane przez grapy intelektualistów i wymiÄ™ warstwy UsiÅ‚owali oni w ten sposób znaleźć natchnienie do twórczej pracy h* z nudów szukali ..kolorowego raju".

W latach sześćdziesiątych XX wieku nastąpd dynamiczny rozwój narkomanii wśród młodzieży w USA. Narkotyki miały umożliwić oderwanie się od otaczającej rzeczywistości, były wyrazem buntu przeciwko wojnie w Wietnamie. Rozwojowi narkomanii sprzyjał łatwy dostęp do technologii. Wyprodukowanie narkotyku nic stanowiło już wówczas większego problemu.

Zjawisko narkomanii w Mmc stmalo juz w pierwszych dekadach XX wieku. Dominowały wówczas dwa rodzaje narkotyków: morfina i kokaina. Ich produkcja była oparta na surowcach importowanych, a sumą narkomanię irakiowa-no marginalnie Na przełomie lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych nastąpił

•’ Czytelnią zainteresowani prohfcmaiyfcą historii aJkoMizmu znajda dużo informacji w książce K. Mociartkwgo (IWI

’ Osoby nintcfcsmiic hisioną używania narkotyków powinny sięgnąć również do artykułu B Hoffman (2002).

U

www.wslp.com pl