1086

i

i Zastrzeleni przez policję terroryści, którzy dokonali zamachu w pobliżu świątyni Hatszepsut zabijając 58 turystów i 4 Egipcjan. Obok: Hotel w Szarm eł-Szejk zrujnowany przez

zamachowców

samobójców.

EGIPT PO ZAMACHACH

► (łątkowy milion gości oznacza 200 rys. nowych miejsc pracy.

Dobre nastroje prysły jak bańka mydlana w październiku 2004 r. W zamachach bombowych wTabie na wschodzie Synaju, przy granicy z Izraelem, zginęły 34 osoby, głównie Izraelczycy. Pól roku później ofiarą samobójczego zamachu bombowego na bazarze w Kairze padł Amerykanin i dwóch Francuzów. Jednak ataki terrorystów w l abie i kolejne, mniej krwawe, zamachy z kwietnia 2005 r. niemal nie pokrzyżowały planów egipskich hotelarzy. Te pierwsze udało się wpisać w kontekst konfliktu izraelsko-palestyńskiego, ataki w Kairze przypisać pojedynczym szaleńcom. W rezultacie obroty z pierwszych 6 miesięcy tego roku przewyższyły jeszcze wyniki z rekordowego 2004 r. Egipcjanie liczyli na dalszy wzrost.

Zamachy bombowe z 23 lipca zaskoczyły wszystkich. Ten najbardziej ekskluzywny z kurortów nad Morzem Czerwonym uchodził dotąd za najbezpieczniejsze miejsce kraju. Swoją ulubioną rezydencję ma tutaj prezydent Mubarak, tu na międzynarodowych konferencjach spotykali się przywódcy państw z całego świata, tymczasem ter roryści działali z dużą swobodą.

Czy zamachom w egipskim kurorcie można było zapobiec? Podobnie jak w Londynie raczej nic. Egipcjanie robią wszystko, by zminimalizować ryzyko ataków, ale nie można postawić policjanta na każdym rogu (choć stoją już na wszystkich skrzyżowaniach), kontrolować codziennie każdego samochodu, podsłuchiwać każdej rozmowy. Miejscowości turystyczne nad Morzem Czerwonym wyrosły na pustyni. Codziennie trzeba do nich dowieźć tysiące ton świeżej

Napoleon i Agatha Christie

Już od Renesansu ludzie światli marzyli o podróżach i poznawaniu egzotycznych krain Bliskiego Wschodu. Wyruszali w pielgrzymki do Ziemi Świętej, przy czym droga do Palestyny często wiodła przez Egipt. W 1583 r. kraj faraonów zwiedził książę Mikołaj Krzysztof Radziwiłł-Sierotka. Zgodnie z obyczajem ówczesnej turystyki wdrapał się na szczyt piramidy Cheopsa i zakupił dwie mumie, które w czasie burzy' na statku wyrzucono za burtę.

W1784 r. do Egiptu przyjechał specjalnie podróżnik Jan Potocki. Momentem przełomowym w historii europejskiej fascynacji Egiptem była wyprawa Napoleona w latach 1798-99. Towarzyszący Bonapartemu uczeni po powrocie do Francji wydali wielotomowe „Opisanie Egiptu*, inwentaryzują-ce tysiące starożytnych zabytków, które rozbudziły zainteresowanie krajem faraonów. W XIX w. nad

Nil ruszyły tabuny poszukiwaczy skarbów. W ciągu kilkudziesięciu lat powstały wspaniałe, wzbudzające zachwyty, kolekcje. Europę ogarnęła istna egiptomania. Na fali tej fascynacji w 1861 r. do Egiptu trafił Michał hr. Tyszkiewicz, kolekcjoner i archeolog amator, który wrażenia ze swej podróży opisał w „Dzienniku podróży do Egiptu i Nubii'.

Zabytki stały się głównym magnesem przyciągającym turystów do kraju nad Nilem. Wśród europejskich elit modne stało się spędzanie „dla zdrowia" zimy w ciepłym i suchym klimacie Fgiptu, połączone ze zwiedzaniem cudów z epoki faraonów. Odkrycie grobowca Tutanchamona w 1922 r. sprawiło, że starożytny Egipt zagościł na pierwszych stronach gazet. Od tej pory wszelkie doniesienia o kolejnych odkryciach, badaniach i mumiach śledzono z olbrzymim zainteresowaniem.

Jeszcze za rządów Anglików zaczęła powstawać infrastruktura turystyczna, umożliwiająca przyjęcie dystyngowanych gości z Zachodu. Po Nilu zaczęły pływać wygodne statki wycieczkowe, a w najatrakcyjniejszych punktach Egiptu zbudowano pierwsze ekskluzywne hotele. W 1886 r. tuż przy luksorskiej świątyni wzniesiono majestatyczny Winter Pa

łace Hotel, natomiast w Asuanie, naprzeciw starożytnych ruin na Elefantynie, w 1899 r. zbudowano słynny Old Catarct Hotel. Gościli w nim członkowie rodzin królewskich i przywódcy z całego świata, to w nim Agatha Christie znalazła inspirację do napisania „śmierci na Nilu".

Rozwój turystyki egipskiej na jakiś czas zastopowały wojny światowe. Do poważnego jej załamania doszło w 1952 r. po obaleniu króla Faruka. Władzę przejął wówczas Gamal Abdel Nasser, który w 1956 r. ogłosił nacjonalizację Kanału Sueskiego, co wywołało konflikt z Anglią i Francją oraz wojnę z Izraelem.

W rozwiązanie konfliktu zaangażowały się mocarstwa światowe. Nasser, decydując się na sojusz ze Związkiem Radzieckim, rozpo czął budowę socjalizmu w wersji arabskiej. Egipt na 20 lat zamknął się dla przybyszów z Zachodu, ale otworzy! na kontakty z państwami bloku socjalistycznego. Skorzystała na tym polska archeologia śródziemnomorska. Dzięki niezwykłemu talentowi organizacyjnemu prof. Kazimierza Michałowskiego w Egipcie rozpoczęły się trwające do dziś wykopaliska na kilku najbardziej prestiżowych stanowiskach.

46

MII1TII nr 31 (2515},6 sierpnia 2005