14 maczugowiec błonicy

130    | Rozdział 13

EJ Rozpoznanie

1.    Początkowe rozpoznanie jest oparte na obrazie klinicznym. W diagnostyce różnicowej należy brać pod uwagę: mononukleozę, paciorkowcowe zapalenie gardła, białaczkę z agranulocytozą.

2.    Potwierdzenie rozpoznania wymaga hodowli i izolacji C. diphtheriae wytwarzającego toksynę. Toksynęuwykryw a się za pomocą- testu Eleka.

a.    Test Eleka jest testem podwójnej dyfuzji przeprowadzanym bezpośrednio na powierzchni płytki agarowej. Pasek bibuły nasyca się -przeciwciałami przeciwko toksynie. Jeśli szczep produkuje toksynę, reakcja toksyny z przeciwciałami tworzy linie precypitacyjną.

b.    Test jest zbyt powolny, aby na jego podstawie podejmować decyzję o leczeniu. Jest stosowany jedynie do potwierdzenia rozpoznania. Potwierdzenie jest ważne z epidemiologicznego punktu widzenia, ponieważ błonica jest chorobą, która podlega obowiązkowej rejestracji.

F. I Leczenie obejmuje zahamowanie wzrostu bakterii, neutralizację toksyny i terapię —    * podtrzymującą. Pacjent powinien przebywać w szpitalu i być izolowany.

1. Lekiem z wyboru jest'penicylina

Antytoksyna błonicza "w' dawce proporcjonalnej do ciężkości zakażenia (20000 j. w lekkich przypadkach i 100000 j. w ciężkich) jest podawana domięśniowo, aby zneutralizować toksynę.

a.    Antytoksyna jest produkowana z surowicy końskiej i może spowodować wstrząs.

b.    Śmiertelność przed wprowadzeniem antytoksyny wynosiła ponad 50%, a po jej wprowadzeniu wynosi około 15%.

3. W razie konieczności należy wprowadzić leczenie podtrzymujące (np. tracheostomia umożliwiająca pasaż powaetrza, wspomaganie układu sercowo-naczyniowego w przypadku zapalenia mięśnia sercowego).

III.

Kontrola i zapobieganie

1. Szczepienie anatoksyną błoniczą skutecznie zapobiega błonicy. Anatoksyna błonicza jest włączona do szczepionki diphteria-pertussis-tetanus (DPT) [w Polsce DiPerTe — przyp. tłum.].

a.    Pierwsza dawka DPT jest podawana w 2 miesiącu życia.

b.    Dawki przypominające są podawane przed pójściem do szkoły, a następnie co 10 lat.

2. Ustalenie stanu odporności.

a.    Brak odczynu po przeprowadzeniu testu Schicka. który polega na podskórnym podaniu bardzo małej dawki toksyny wskazuje, że osoba jest zdolna do neutralizacji wstrzykniętej toksyny [w Polsce nie stosuje się, przyp. tłum.].

b.    Test immunoenzymatyczny wykrywa ochronne stężenie przeciwciał wyższe niż 0,15 j./ml.

LISTERIA MONOCYTOGENES jest szeroko rozpowszechniona w przyrodzie, jej rezerwuarem są różne zwierzęta. U ludzi jest czynnikiem oportunistycznym, powodującym zakażenia u bardzo młodych osób i dorosłych z obniżoną odpornością.

Ogólna charakterystyka. Opis cech L. monocytogen.es jest przedstawiony w tabeli 13-2.