199

199

3. DACHY

3.1. WIADOMOŚCI OGÓLNE

Dach podobnie jak stropodach jest konstrukcją wieńczącą budynek i zabezpieczającą jego wnętrze przed wpływami atmosferycznymi. Składa się on z konstrukcji nośnej (która wśród tradycyjnych i nowoczesnych rozwiązań konstrukcyjnych, technologicznych i materiałowych przyjmuje różnorodne formy, jak liny, dźwigary, wiązary, łupiny, tarczownice itd.), przekrycia (podkładu pokrycia), pokrycia i ewentualnie warstw izolacji cieplnej.

Istotna różnica pomiędzy dachem i stropodachem polega na ukształtowaniu ustroju nośnego. W stropodachach jest to na ogół strop ostatniej kondygnacji, natomiast w dachach są to różnego rodzaju ustroje płaskie lub przestrzenne. Ustroje te powinny charakteryzować się odpowiednią wytrzymałością i sztywnością przestrzenną, a zarazem umożliwiać kształtowanie formy geometrycznej dachu zgodnie z warunkami eksploatacji budynku i oczekiwaniami architektonicznymi (rys. 3.1).

Na konstrukcji nośnej znajduje się przekrycie stanowiące podłoże pokrycia. W ten sposób utworzony ustrój kształtuje połać dachową (rys. 3.2), której nachylenie i forma wynikają z wielu czynników, np. rodzaju obiektu, warunków klimatycznych, rodzaju pokrycia i wielu innych.

Linie załamań połaci dachowych, względnie ich zakończenia, w tradycyjnych formach budynku noszą specyficzne nazwy. Dolna krawędź połaci dachowej wystająca poza lico ściany budynku zwana jest okapem (do okapów przymocowuje się urządzenia odprowadzające wodę z połaci dachowych, tj. rynny i rury spustowe). Krawędź przecięcia się dwóch przeciwległych połaci, równoległa do okapu, to kalenica. Boczna krawędź przecięcia się dwóch sąsiednich połaci, gdy połacie tworzą kąt ostry nazywana jest narożem, a gdy tworzą kąt rozwal ty koszem. Boczna ściana budynku zamykająca dwie przeciwległe połacie dachowe nosi nazwę ściany szczytowej, a utworzona w ten sposób krawędź połaci nazwę szczytu lub krawędzi szczytowej. Jeżeli ściana szczytow^ra przewyższa połać dachową lub oddziela dwa sąsiednie budynki zabezpieczając je przed rozprzestrzenianiem się ognia, nosi nazwę muru ogniowego. Krawędź stykająca się z murem ogniowym lub ze ścianą sąsiada nazywana jest również krawędzią szczytową.

W budynkach mieszkalnych, biurowych itp. przekrytych dachem nomiędzy stropem nad ostatnią kondygnacją a połaciami dachu znajduje się przestrzeń zwana poddaszem, którą jeżeli wykorzystujemy do celów gospodarczych, nazywamy strychem. Przy małym nachyleniu połaci przestrzeń poddasza może być niedostępna, względnie dostępna przez włazy dachowe tylko dla celów konserwacji dachu.