Obraz
4 3

32 I Diis/ykowska. (akosc żytia w |n i*.|*i klywic pcikigogic/ncj

podobnie jak radość, jest intensywniejsze od przyjemności (Tatarkiewicz, 1990, s. 80-81).

Zdaniem S. Garczyńskiego, zadowolenie

[...] ma niższą temperaturę od radości; jest przeżyciem mniej emocjonalnym, a więcej

umysłowym, jest też spokojniejsze i nie uzewnętrznia się tak wyraźnie (Garczyński,

1983, s. 86).

T. Mądrzycki twierdzi, że zadowolenie to stan dobrego samopoczucia psychicznego i fizycznego. „Dobre zadowolenie” wraz z nadzieją i pozy tywnymi oczekiwaniami dotyczącymi przyszłości można utożsamiać z tzw. osobowym optymizmem, natomiast złe samopoczucie - brak nadziei, negatywne oczekiwania - z pesymizmem (Mądrzycki, Reykowski, 1992, s. 209). Uwarunkowaniami optymizmu osobowego są temperament i rea lizacja celów przez człowieka. Autor wymienia poza optymizmem osobo wym również optymizm społeczny. Ten drugi dotyczy sytuacji (społecznej, politycznej, ekonomicznej itp.), w której znajduje się człowiek, oraz jego oczekiwań dotyczących przyszłości (wiąże się on z orientacją społeczno -polityczną) (zob. Skrzypińska, 2002, s. 106).

F. M. Andrews i S. B. Withey w zadowoleniu z życia wyróżniają trzy komponenty: ocenę satysfakcji z życia, emocje pozytywne i emocje nega tywne. Ocena satysfakcji z życia ma związek z poznawczą analizą wydarzeń, które wystąpiły w przeszłości danej osoby i polega na przeprowadzeniu bi lansu dobrych i złych chwil życia. Powstaje wówczas ogólna ocena dotych czasowych przeżyć - bardziej pozytywna lub bardziej negatywna - w za leżności od tego, jakie wydarzenia przeważyły. (Takie podejście tłumaczy przypadki ludzi, którzy są zadowoleni z życia, a jednak twierdzą, że nie są szczęśliwi). Doświadczanie emocji pozytywnych i negatywnych, przeszłych bądź teraźniejszych, jest niezależne od częstości pojawiania się w poszczę gólnych okresach życia i terminach. Do zadowolenia jest potrzebny nie tyl ko brak emocji negatywnych, lecz także pojawienie się pozytywnych, przy czym brak emocji negatywnej nie oznacza obecności pozytywnej. Istnieją zależności między znakiem emocji a jej intensywnością: przeżywanie po zytywnej emocji o wysokiej intensywności wywołuje radość i zadowolenie z życia, przeżywanie pozytywnej emocji o niskiej intensywności przynosi spokój i zrównoważenie. Przeżywanie negatywnej runu ji o wysokiej inlen sywności stanowi przyczynę depresji i negatywnego udt in la Przeżywanie yaś negatywnej emocji o niskiej intensywności może prowadzić do melancholii (zob. tamże, s. 108-109).

Radość i zadowolenie występują wraz z wymienionym już optymizmem, termin „optymizm” dotyczy poglądu na świat lub postawy życiowej przejawiającej się skłonnością do dostrzegania w każdym zjawisku stron pozytywnych (Krajewski, 1996, s. 142). Optymizm zakłada zatem rozumowe dystans wobec rzeczywistości i dotyczy sfery intelektualnej (Czapiński, 1985, s. 148-149), podczas gdy radość wiąże się ze sferą emocjonalną (zob. /ywczok, 2000, s. 111; por. Maciuszck, 1995, s. 69-74) (schemat 2).

Si In mai 2. Zjawiska fclicytologic/.nc ulokowane na biegunach: „ciepła” i „zimna” według A. Żywczok

Zjawiska fclicytologicznc o przewadze

Thymos (emocje)

	to	E N CO		RJ	.2
V ✓l	'C		'W o	-C o 3
Ii*	3	"PT	"3	T3	CO U' co
• i	U2	3 C	RS 06	RJ *3
		w		O 00 o	E k-
				c-
					<

Biegun „ciepła”

Phronesis (intelekt)

U* O	E	•-o -I/:	•2L	<U	E
E 3 X	c	c c N </> <y	u i B'	C CU o	N E
		£	RJ	£	+-•
			C/5	C	o.

o    a

T3    O

RJ

N

Biegun „zimna”

/mmIIo: /.ywczok, 2000, s. 111.

klasyfikację optymizmu i pesymizmu proponuje A. Siciński. Autor ze ■i rlędu na kryterium, jakim jest rodzaj optymizmu (pesymizmu), wyróż-iii.i optymizm (pesymizm) metafizyczny (doktrynalny), charakteryzujący i., pozytywną oceną natury świata, oraz optymizm (pesymizm) konkret-n\ który obejmuje oceny określające zjawiska, wydarzenia i fakty w życiu

■    łowicka. Kierując się kryterium rzeczowym lub jednostkowym punktem

■    id n ma, wymienia optymizm (pesymizm) przedmiotowy, jeśli zwraca się hi i)', na osobę głoszącą pogląd. Na podstawie kryterium czasowego od-11 u '.iniia autor podaje rozróżnienie: optymizmu (pesymizmu) przeszłoś-

luwego, piesentystyi/nego i antycypacyjnego. Ocena optymistyczna bądź |n a mislyi zna nie musi zależeć od czasu, może jednak odnosić się do prze-dir.i i, li iażmejszoM 11 zy piz.yszlośi i (Su iński, I s 78 -79, 90; por. Goli mań, I 997, v I Ifi I 50)