52 I I l.is/ykowsk.i, |akość życia w |u i •»(>i'l<lywłi- pedagogicznej
stanu w zakresie: fizycznym, materialnym, społecznym, emocjonalnym i możliwości rozwoju. Z kolei ocena własnego położenia w wymienionych wymiarach wpływa na poziom odczuwanej satysfakcji życiowej.
Tabela 2. Model jakości życia w ujęciu D. Feice’a i J. Perry’ego
Obiektywne warunki życia | ||||
Subiektywna satysfakcja życiowa | ||||
Dobry stan fizyczny |
Dobry stan materialny |
Dobry stan społeczny |
Dobry stan emocjonalny |
Rozwój i aktywność |
- zdrowie - mobilność - sprawność - bezpieczeństwo |
- zarobki - mieszkanie - komunikacja - bezpieczeństwo socjalne |
- związki osobiste - więzi społeczne - wsparcie |
- pozytywne emocje - zdrowie psychiczne - odporność na stres - wypoczynek |
- kompetencje - produktywność - samoocena - wiara - seks |
Źródło: Felce, Perry, 1996.
Zadowolenie z warunków życiowych oraz możliwość osiągnięcia w zadowalającym stopniu wymienionych pięciu kategorii wartości składają się w tej koncepcji na jakość życia człowieka.
M. Bach i M. H. Rioux w swoim projekcie wysoki poziom jakości życia uzależniają od powszechnie zaakceptowanego systemu przekonań, który odnosi się do trzech obszarów tematycznych: samostanowienia, demokraty zacji życia i równości społecznej (zob. Kowalik, 2000, s. 18) (schemat 6).
Schemat 6. Model jakości życia w ujęciu M. Bach i M. II. Rioux
Samostanowienie
Równość
Jakość
życia
Demokratyzacja
Według S. Kowalika, przekonania społei zne dotyczące samostanowienia sygnalizują, że człowiek posiada prawo do dokonywania wyborów życio wyi li w sposób autonomiczny, do czego należy go przygotować. W proce ■•I* wychowania uzyskuje on wiedzę o własnych możliwościach rozwoju wy< h, o tworzeniu samodzielnych planów życiowych oraz realizacji swoich aspiracji w stworzonych w tym celu odpowiednich warunkach. Poszanowanie podmiotowości człowieka stanowi warunek uzyskania dobrej jakości |» go życia. W ramach demokratyzacji przekonania społeczne uwzględniaj.} u /.t|emne poszanowanie aspiracji, dążeń i możliwości innych ludzi. Demo I i .ilyzacja obejmuje porozumiewanie się i wzajemne współdziałanie, które mogą gwarantować pełną integrację społeczną i zadowolenie wszystkich iic /i slników tak zorganizowanego życia społecznego. Przekonania doty > / ątc równości społecznej tworzą trzeci wymiar świadomości ważny dla "l ic siania jakości życia. Stworzenie równych szans dla wszystkich członków społeczności przyczynia się do autentycznego szacunku względem inny b ludzi oraz pozwala uniknąć sytuacji, które będą stanowiły podstawę dla Ir ust racji, alienacji, odczuwania krzywdy i niezadowolenia z życia. Kon <* p»ja jakości życia proponowana przez M. Bach i M. I I. Rioux ukazuje iklhlcnic sprzężenia zwrotnego między społeczną i jednostkową jakością etc ia Wysoki poziom społecznej jakości życia determinuje indywidualne pii/iomy zadowolenia z życia, zaś poprawa indywidualnej satysfakcji ży • luwej sprzyja poprawie jakości życia społecznego (za: Kowalik, janećka, I s. 19 20).
Koncepcję jakości życia prezentuje E. Allardl. Autor przeciwstawia solni dwie pary pojęć: „dobrobyt” (welfare) i „szczęście" (happines) - „podoili żyi ia" i „jakość życia” (tabela 3).
lalirlci i Ujęcie jakości życiu według U. Allardta
Pojęcia |
1 )obrohyt |
Szczęście |
l*n/liiłli >yi l.i |
potr/ehy materialne i stornia | |
MIH |
li/ownne slosimki spolis zne |
postawy niezadowolenia i postawy zadowolenia |
|.»1m .. /y«.In kot li.i» MV« |
l'oir/i liy nleniiilerlaliie i nic 'doi iiiall/.nwiinc stosunki | |
%|M»|t i /IM |
■óc.cllcl /1| Kcllionilll lliljlcliwicl il, IV,"J, I I tli