Obraz
5 4

'•I I I lus/ykowsk.i (ukosi życia w perspektywie pedugogu/ne)

Próba precyzacji terminów: „szczęście”, „zadowolenie” i „radość życia" pokazała, że każdy z nich zawiera w sobie wiele znaczeń pozbawionych wspólnego elementu wyróżniającego. Wszystkie one jednak należą do sta nów przyjemnych i pozwalają, podobnie jak stany przykre, na określenie (ocenę) jakości życia przez człowieka.

Stopniowanie stanów przyjemnych jest możliwe na drodze intuicyjne i oceny ich zakresu i siły - jej intensywności i ckspansywności (schemat 3). Stąd powstaje skala przeobrażeń: od prostej przyjemności, zadowolenia i satysfakcji, poprzez afirmację życia, optymizm i pogodę ducha, aż po eu foryczną, entuzjastyczną radość i szczęście (Żywczok, 2000, s. 101-111).

Schemat 3. Zestawienie pojęć felicytologic/.nych z uwzględnieniem stopniowania stanów przyjemnych i przykrych według A. Żywczok

◄-►

■*-►

<-►

Stany przyjemne

Zadowolenie

Afirmacja życia

Optymizm (meiioryzm „dobrostan psychiczny”, inklinacja pozytywna)

Pogoda ducha

Radość

(„słoneczność wewnętrzna”) Euforia

Szczęście

Stany przykre

Niezadowolenie

Negacja życia

Pesymizm (pejoryzm, sceptycyzm, malkontenctwo, nihilizm, inklinacja negatywna) fatalizm

Smutek

Depresja, frustracja

Apatia

Nieszczęście

Źródło: Żywczok, 2000, s. 111.

Zasadne wydaje się przyjęcie tezy, że wszystkie przyjemne stany są kom ponentami wysokiej jakości życia, natomiast stany przykre - niskiej jakości życia.

Wysoka jakość życia oznacza bycie szczęśliwym i zadowolonym, z elementów życia najbardziej istotnych dla danej jednostki, które zarazem czynią ją autcntycz nie osobą, człowiekiem. Jakość życia, do której powinniśmy dążyć, jest pełnią życia (Dobrzyńska, Dobrzyński, 1994, s. 50),

która nie polega na tym, by raczej „być”, niż „mieć" Spmwadzu się ona do stworzenia możliwości wyboru, a to wymaga zapewnieniu warunków, »* hńiyili zarówno „być”, jak i „mieć" są realnie istniejącymi możliwoś

■    Mml, '.pośród których można wybierać. Realizacja „być” posiada swoje nieuniknione uwarunkowania materialne, jednak nastawienie życia na

i muszą charakteryzować autentyzm i dobrowolność (Dobrzyńska, I tulu/yński, 1994, s. 57).

i>laniem nauki jest dążenie do podnoszenia jakości życia człowieka, «' i l I Mi ckman i Ci. Ditlev jakość życia rozpatrują przez pryzmat szczęś . 11 \n.ili/(, swoich rozważań opierają na przeciwstawieniu paradygmatu

......mislycznego rozpowszechnionemu ujęciu przyrodniczemu. W świetle

i m i.I\gmatu przyrodniczego, zdaniem autorów, szczęście daje się zredu i. do przyjemności odczuwanej w kategoriach hedonistycznych. Tym-• .ni. zgodnie z podejściem humanistycznym, szczęście |r«l 'I. liniowane przez samorealizację, harmonię i we-i-M.ii/ny spokój człowieka. Rozwój osobisty wymaga od niego <m i "i \ siania wszystkich możliwości rozwojowych, co wiąże się zarazem • o ii. iem na nowe doświadczenia i wyzwania. Określenie dobrostanu i o bologicznego w kontekście kategorii szczęścia pozwala widzieć go n */■ i ... i perspektywie niż tylko jako zadowolenie. Samorealizacja i po

■    h. i. .pełnienia różnicują termin „jakość życia”. Autorzy postrzegają to

ptii. ■ i. w kategoriach terapeutycznych, w sytuacjach kryzysowych, kiedy |< i.....li .. dąży do zbudowania systemu wartości dla siebie. Istotą nowej sy

te i e i' i poszukiwanie najlepszych rozwiązań umożliwiających realizację »' i ■ i" go planu istnienia w świecie - podmiotu poszukiwania (zob. Stelcer, mol. s I IK I 19).

r.'di ilnie stanowisko zajmuje M. Csikszentmihalyi, znawca zagadnienia jjd ■< <•» l / yi ia, który za jej składniki uznaje przyjemność i satysfakcję. P r z y

.....misi tu uczucie zadowolenia, jakie człowiek osiąga, kiedy świado

ii"' podpowiada mu, że zostały spełnione oczekiwania narzucone przez pmgiam biologiczny lub warunki społeczne. Jednak przyjemność sama c ni iii nie daje szczęścia, dlatego oprócz doznań przyjemnych na uwagę *>e:lii)»ują wydarzenia satysfakcjonujące, dzięki którym człowiek realizuje uh lylko oczekiwania i potrzeby, ale lakżi wykracza poza to, co zaplano WiUH . i osiąga »os nieoczekiwanego, i/ego no spodziewał się wcześniej. '< .i i \ siaki j a ląi /y się z pi zc/ywanlem oMągnlę. . ł lóie pi zyi zyniają się 'lnio.wojuosobowo.su /daniem auloi a i ii ) I > p ■ • . bulli w żyi Iii nie ziła Mają się w i nomen tai li Idei nosi i i odpn. udoi, l> . • g<h ■ lalo i umysł na